chociażby
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
Serdeczne życzenia!15.01.200815.01.2008Witam serdecznie!
Czy sformułowanie Serdeczne życzenia jest poprawne? Tak mówić, po uprzednim wyczytaniu listy imion osób, które obchodzą w danym dniu imieniny, ma w zwyczaju spiker w radiowej „Jedynce”. Moim zdaniem zawsze życzy się komuś czegoś, np. zdrowia, dlatego też Serdeczne życzenia bardzo mnie rażą. Z drugiej strony w ten sposób życzenia składa bardzo wiele osób, że wskażę tu chociażby prof. Bralczyka.
Łączę serdeczne życzenia ;) -
Wyżyna Czesko-Morawska, której nie było
23.09.20222.11.2016Byłabym bardzo wdzięczna za wyjaśnienie pisowni wyżyny czesko-morawskiej, przedstawionej jako wzorcowa na tegorocznym dyktandzie w Katowicach: Z wyżyn, z czesko-morawskiej zwłaszcza… . W słowniku ortograficznym zaleca się pisownię tej nazwy dużymi literami.
Z góry bardzo dziękuję za wyjaśnienie.
Z poważaniem
Agnieszka Buczkowska
-
Adaptacja fleksyjna zapożyczeń
10.01.202429.12.2023Szanowni Państwo,
chciałbym dopytać w sprawie nieodmienności wyrażeń łacińskich typu modus operandi. W słowniku można odnaleźć sformułowanie, że wyrażenie w każdej formie jest takie samo. Dla osób znających jednak język łaciński zdania „analiza modus operandi sprawcy”, a tym bardziej „są różne przykłady modus operandi sprawców” wygląda co najmniej dziwacznie. Czy można jednak stosować odmianę takich zwrotów i budować zdania typu „analiza modi operandi”? Jaka jest też przyczyną tej nieodmienności? Z góry dziękuję za pomoc.
Z wyrazami szacunku
Daniel
-
bebzun24.09.201424.09.2014Jaka jest etymologia słowa bebzun (jako potoczne określenie na brzuch)?
-
Biało-Zieloni21.06.200721.06.2007Szanowni Państwo,
Lechia Gdańsk, znany wybrzeżowy klub piłkarski, jest często określana mianem biało-zielonych – od tradycyjnych barw. Zastanawiamy się, czy przydomek ten powinien być pisany z wielkiej, czy z małej litery. Wątpliwości biorą się chociażby z faktu, że Ruch Chorzów opisywany jest w prasie raz jako Niebiescy, a innym razem niebiescy. Zasadne jest również pytanie, czy takie nazwy powinny być pisane w cudzysłowie.
Serdecznie dziękujemy za pomoc.
-
bynajmniej i przynajmniej10.04.200710.04.2007Dzień dobry! Czy słowo bynajmniej może być też używane zamiennie ze słowem przynajmniej? I czy będzie to poprawne, ot, chociażby w zdaniu: „W tym tygodniu chciałbym bynajmniej raz odwiedzić to miejsce” (zamiast: „W tym tygodniu chciałbym przynajmniej raz odwiedzić to miejsce”).
Dziękuję i pozdrawiam. -
cmentarz Bródnowski czy Bródzieński?7.09.20137.09.2013Szanowni Państwo,
chciałbym zapytać o poprawność nazwy jednego z warszawskich cmentarzy, używanej chociażby na dzisiejszych mapach: cmentarz Bródnowski. Na starych mapach wielokrotnie widziałem nazwę cmentarz Bródzieński i właśnie ta nazwa wydaje mi się bardziej poprawna (analogicznie do przymiotnika utworzonego od Grodna – grodzieński).
Z poważaniem
Maciej Krupiński -
Cykliczny a cyrkularny1.04.20191.04.2019Czy istnieje różnica znaczeniowa pomiędzy określeniem wydarzenie cykliczne a wydarzenie cyrkularne? Mam tu na myśli chociażby wszelkie święta ruchome, np. Wielkanocy, pomiędzy którymi nie ma równych interwałów czasowych. Jeśli cykliczność zakłada równe odstępy, to czy lepsza dla nazwania świąt ruchomych nie byłaby cyrkularność?
-
Czy poprawiać cytaty?22.09.200422.09.2004Droga Redakcjo, moje pytanie dotyczy poprawności językowej i stosowania interpunkcji w tekstach prawnych. Czy przytaczając tekst prawny w całości, a więc jako swego rodzaju cytat, możemy w niego ingerować, np. robiąc korektę chociażby w zakresie interpunkcji, która w tekstach prawnych pozostawia wiele do życzenia? A może powinniśmy taki tekst pozostawić bez jakichkolwiek zmian?
