Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

Szanowna Redakcjo,

spotkałem się z praktyką, by w recenzjach zamieszczanych w czasopismach naukowych autora pozycji recenzowanej (a niekiedy nawet i czytelnika) pisać wielką literą.

Czy jest to poprawny zapis? Czy nie należałoby pisać raczej literą małą?

Z serdecznością

Czytelnik Poradni

Szanowni Państwo,
Pisząc ostatnio dość oficjalny SMS, miałem drobny problem interpunkcyjny. Wiem, że w korespondencji nie oddziela się przecinkiem zwrotu pożegnalnego od podpisu (co najwyżej wykrzyknikiem). Tyle że w formie listownej te dwie części znajdują się w różnych wierszach, a w treści SMS-a nie ma takiej możliwości. Czy w tej sytuacji należałoby napisać Z wyrazami szacunku, Czytelnik czy Z wyrazami szacunku. Czytelnik? (Nie lubię w takich sytuacjach wykrzyknika).
Czytelnik

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo!
Nie mam pewności, która forma zapisu (z przecinkiem czy bez) jest prawidłowa:

1. Po połączeniu z wodą tworzy wysoce zasadowy żel, który twardniejąc tworzy nieprzepuszczalną barierę.
2. Po połączeniu z wodą tworzy wysoce zasadowy żel, który twardniejąc, tworzy nieprzepuszczalną barierę.
3. Po połączeniu z wodą tworzy wysoce zasadowy żel, który, twardniejąc, tworzy nieprzepuszczalną barierę.

Będę wdzięczny za rozwianie moich wątpliwości.
Serdecznie pozdrawiam.

Szanowni Eksperci,
na stronach Poradni przeczytałam, że przy tworzeniu skrótu od słowa punkt równie ważny jak zasada jest zwyczaj językowy tolerujący zapis skrótu z kropką. Czy zatem skrót od wyrażenia 3-punktowy może być zapisany 3-pkt.? Dodam może jeszcze, że wyrażenie to używane jest do określenia liczby punktów światła w lampie.
Z góry dziękuję.
Pozdrawiam
Joanna

Tłumacząc wywiad, użyłem odmiany nazwy stadionu Valencii CF, rozgrywającej swoje mecze na obiekcie, który nazywa się Estadio Mestalla. Czy poprawne jest zdanie: „Na Mestalli jesteś idolem”, czy może odpowiednią formą będzie: „Na Mestalla jesteś idolem”? Byłem przekonany, że gdy to tylko możliwe (tj. gdy odmiana przez żaden z przypadków nie stwarza problemów w określeniu formy mianownika) winno się odmieniać obcojęzyczne nazwy własne, jednak spotkało się to z krytyką czytelników.

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy obcych nazw własnych ulic, placów, dzielnic, parków, kościołów, dworców itd. – czy w tekście beletrystycznym należy je tłumaczyć, czy zostawiać w oryginalnym brzmieniu? Przykłady: Place de la Cathédrale, Rue des Chanoines, katedra Saint Jean Baptiste… Czy ma to jakieś znaczenie, że nazwy te są fikcyjne? Może należy wybrać wariant pośredni: plac Marie de Bourgogne, plac de la Cathedrale, ulica des Chanoines?
Z poważaniem
Ewa Kaniowska

Dzień dobry,
czy autor książki-poradnika (lub raczej jej tłumacz), zwracając się do swoich czytelników za pomocą zaimków osobowych i dzierżawczych, powinien pisać je od wielkiej litery? Np. „Zachęcam Was do…”?
Dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Państwo,
zwracam się do Państwa z następującym pytaniem: co znaczy wyrażenie chodzić z przymiotnikiem lub chodzić z przymiotnikiem do śmierci? Natknąłem się na nie w spisywanym ostatnio wywiadzie i nie jestem w stanie stwierdzić, co to wyrażenie oznacza i czy w ogóle występuje w języku polskim, czy też jest tylko jakiegoś rodzaju osobistym wyrażeniem.
Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.

Serdecznie,
Marcin Krassowski