daj-mnie
  • słowniki synonimów
    27.10.2008
    27.10.2008
    Wydaje mi się, że zwywalny oznacza 'dający się zmyć/zmywać', rozpuszczalny oznacza 'dający się, rozpuszczać', porównywalny oznacza 'dający się z czymś porównać' (wynik tego porównania to zupełnie inna sprawa).
    Jednak wg Słownika synonimów i antonimów synonimami słowa porównywalny są: podobny, zbliżony, bliźniaczy, pokrywający się, zbieżny, pokrewny, siostrzany.
    To jak to w końcu jest z tym porównywalnym?
  • słowny zapis mowy
    24.11.2010
    24.11.2010
    Mam pytanie o interpunkcję w takich zwrotach, jak: „Służył w marines w 67”, „To było w 99, gdy (…)” (cyfry oznaczają dany rok). Czy powinniśmy napisać: w '67 czy w 67.? Gdy piszemy np. Grudzień '70, to nie mamy tu liczebnika porządkowego, tak że jest to inna sytuacja. Z drugiej strony kropka po dacie też nie wygląda dobrze. Czy jest na to złoty środek? Zależy mi na tym, by zachować wierność wypowiedzi i nie podawać pełnej daty (czyli np. 1967) ani nie posługiwać się zapisem słownym.
  • słowny zapis ułamków
    15.05.2011
    15.05.2011
    Witam,
    jak najpoprawniej i bezpretensjonalnie formatować w druku wyrażenia liczebnikowe, np. w zdaniu: „W pełnym zakresie stężeń od 0,5%-owego roztworu wodnego…”? Pisownia ta wydaje mi się jednak pretensjonalna, podobnie jak 8-śmiu. Chyba lepiej …od 0,5% roztworu… – czytelniej i zręczniej? Forma …od półprocentowego… raczej odpada: brak cyfr, gorsza wizualnie. Czy i Państwo skłaniają się do formy …od 0,5% roztworu…?
  • Słowo trianacja

    31.07.2021
    31.07.2021

    W powojennym tekście odczytuję w kronice słowa proboszcza: dostałem zezwolenie na na trinację i obecnie ja (....).

  • słowotwórstwo w SMS-ach i czatach
    3.03.2005
    3.03.2005
    Witam!
    Chciałbym się dowiedzieć nieco więcej o przemianach językowych i słowotwórstwie w SMS-ach i na czatach. Wydaje mi się, że wiele nowych słów jest tworzonych przez twórców SMS-ów. Co na to wpływa i jakie mogą być tego skutki?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • Sowiecki czy radziecki – raz jeszcze

    26.06.2018
    26.06.2018

    Jeszcze w sprawie Sowietów. W Wikipedii (wiem, że źródło nie zawsze wiarygodne) przeczytałem, że określenie radziecki zostało zaproponowane przez sowietologa Wiktora Sukiennickiego w roku 1934, ale przyjęła się dopiero, gdy kilka lat po wojnie praktykę tę narzuciły władze komunistyczne. Być może dałoby się tę informację zweryfikować w źródłach.


    Łukasz

  • splitting
    23.05.2011
    23.05.2011
    Szanowni Państwo,
    w jaki sposób oznaczyć „wariantywność” płci w wyrazach? Które z poniższych zapisów są poprawne, a których lepiej unikać?
    1. Uzupełnij tylko te pola, o które jesteś proszona/y.
    2. Uzupełnij tylko te pola, o które jesteś proszona/-y.
    3. Uzupełnij tylko te pola, o które jesteś proszona(y).
    4. Uzupełnij tylko te pola, o które jesteś proszona(-y).
  • spotu czy spota?
    26.05.2011
    26.05.2011
    Chciałem odmienić angielski spot, oznaczający miejsce. W słowniku ortograficznym znalazłem odmianę wyrazu spot, lecz oznaczającego spot reklamowy. Czy powinienem założyć, że mój spot odmienia się analogicznie, czy jego odmiana może być inna? I jeśli inna, to jaka? Chodzi o dopełniacz (końcówka -a czy końcówka -u), na temat którego opinie znanych mi osób są podzielone.
  • Spójnik
    11.06.2019
    11.06.2019
    Szanowni Państwo,
    jaką funkcję pełni słowo we fragmencie wiersza Adama Mickiewicza Pieśń żołnierza?

    Wstaję, aż ja w pruskiej ziemi!
    Jak tam lepiej leżeć w błocie.
    W chłodzie. w głodzie i na słocie,
    Ale w Polszcze między swemi!

    Czy mamy tu do czynienia z przypadkiem użycia partykuły opisanym w SJPD jako „spójnik zestawiający zdania współrzędne z uwydatnieniem niezwykłości treści jednego z nich, nagłej zmiany sytuacji itp.”?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego