W poradzie obłuda i cynizm zauważył Pan, że „nie można być jednocześnie obłudnikiem i cynikiem, przynajmniej nie w tej samej sprawie”. Przeszukanie stron WWW pod kątem wyrażeń cyniczny i obłudny oraz obłudny i cyniczny pokazuje jednak, że obłuda i cynizm idą w parze dosyć często, przynajmniej w tekstach. Nawet w ISJP (s.v. obłudny) znalazł się przykład: „Była cyniczna i obłudna”, a w Wielkim SJP wśród typowych połączeń obłudy jest obłuda i cynizm. O czym to może świadczyć?

Czy słowo „oczujnikować” (zainstalować na maszynie czujniki) jest poprawne? W języku polskim występują słowa takie jak: oświetlić, obramować, zaczopować, zaczipować. Będę wdzięczny za odpowiedź.

Szanowni Państwo,

na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

Szanowni Państwo,
nasi politycy często zwracają się do siebie – np. podczas spotkań w radiu czy telewizji – per panie pośle (i tu nazwisko). Taka forma jest zapewne gramatycznie poprawna, ale czy jest też grzeczna? Moja intuicja podpowiada mi, że takim sformułowaniem nie okazujemy rozmówcy szacunku. Czy mam rację? Czy może zwrócenie się do kogoś per panie pośle Kowalski jest w pełni kulturalne? Bardzo proszę o wyjaśnienie moich wątpliwości i z góry serdecznie dziękuję.
Katarzyna Olędzka

Dzień dobry.
Który zwrot – użyty w stosunku do mężczyzny posiadającego któryś z tych tytułów – uchodzi za bardziej zręczny i poprawny: Panie magister/doktor/profesor czy Panie magistrze/doktorze/profesorze?
Dziękuję i pozdrawiam.

Szanowni Państwo,
zwracam się z uprzejmą prośbą o wycenę odmiany nazwiska Mostowy w formie męskiej i żeńskiej przez przypadki.
W niedalekiej przyszłości planuję wziąć ślub i wraz z Narzeczoną zastanawiamy się, czy po przyjęciu mojego nazwiska powinna je ono odmieniać czy też nie (czy powinna nazywać się Klaudia Mostowa czy Klaudia Mostowy?).
Obecnie w mojej rodzinie niemal wszystkie Panie odmieniają swoje nazwisko przez przypadki, wg wzoru:
 
Katarzyna Mostowa
Mianownik Katarzyna Mostowa
Dopełniacz Katarzyny Mostowej
Celownik Katarzynie Mostowej
Biernik Katarzynę Mostową
Narzędnik Katarzyną Mostową
Miejscownik Katarzynie Mostowej
Wołacz Katarzyna Mostowa
 
Czy prawdą jest, że wszystkie nazwiska kobiet nie kończące się na -a są nieodmienne?
Odmiana mojego nazwiska przez przypadki wydaje mi się dosyć intuicyjna, inaczej jest np. w przypadku nazwiska Batory.
Czekam na informację od Państwa, czy są w stanie nam pomóc.
 
Z poważaniem,
Adam Mostowy

Czy można użyć słowa paradygmat w odniesieniu do działalności firmy, np. „Paradygmatem jest fakt, że produkujemy klocki, a piłki są dopełnieniem produkcji”?

Proszę o wyjaśnienie, dlaczego pisze się pęseta albo pinceta, ale nazwę ryby, pochodzącą od kształtu pęsety, piszemy pensetnik (zob. na przykład http://www.akwarium.gdynia.pl/karty/forcipiger.htm)?

Szanowna Poradnio,
czy wyrażenie pierwsze pięć dni tygodnia jest skonstruowane poprawnie? Z logicznego punktu widzenia wydaje mi się, iż pierwszy może być tylko pierwszy dzień tygodnia, czyli poniedziałek.
Z serdecznymi pozdrowieniami
Justyna Radoń

Chciałbym dostać odpowiedź na nurtujące nie tylko mnie pytanie, a mianowicie: mówi się pięściarz czy bokser?? Czytając wywiady z wieloma polskim pięściarzami / bokserami, czytam, że bokser to rasa psa, a oni są pięściarzami. Ale przecież określenie bokser jest powszechnie używane.