gatunkowy
  • szyk przydawki przymiotnikowej

    27.04.2023
    27.04.2023

    Szanowni Państwo!

    Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.


    Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?

    Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.


    Z poważaniem

    Adrian Fröhlich

  • tytuły szlacheckie w przekładzie
    9.10.2013
    9.10.2013
    Szanowna Poradnio,
    W tekście, który tłumaczę, pojawiają się liczne tytuły. O ile dobrze rozumiem, pochodzą one od nazw posiadłości, np. markiz de Villena ma zamek w mieście Villena. Jak mam przetłumaczyć markiza de Cádiz, skoro Cádiz to w polskim uzusie Kadyks (markiz de, markiz Kadyksu, markiz kadyksański?)
    Czy markiz de Villena i książę Medina-Sidonia w jednym tekście to nie jest niespójność?
    Dorota
  • Ujmowanie tytułów utworów w cudzysłów w piśmie odręcznym

    20.05.2024
    20.05.2024

    Szanowni Państwo,

    prawdopodobnie za późno zadaję to pytanie, bo egzamin maturalny z języka polskiego ma się odbyć w najbliższy wtorek, ale niech zdobyta wiedza służy przyszłym pokoleniom. Chcę się zapytać o zasady stosowania cudzysłowu w pracach pisanych odręcznie. Spotkałam się z tezą, że tylko tytuły w formie mianownika powinny być brane w cudzysłów.

    Serdecznie pozdrawiam

    Agnieszka

  • uprawa ziemniaka?
    22.04.2004
    22.04.2004
    Szanowni Państwo,
    Prowadzę zajęcia ze studentami z przedmiotu Szczegółowa Uprawa Roślin i często mam dylemat, czy używać określenia wymagania glebowe buraka cukrowego czy buraków cukrowych, plony ziemniaka w Polsce czy plony ziemniaków w Polsce itd. przy określeniach dotyczących innych gatunków roślin.
    Bardzo byłbym wdzięczny za pomoc.
    Pozdrawiam
    Stanisław Samborski
  • wiecznie zielony czy wieczniezielony?
    5.07.2007
    5.07.2007
    Wielki słownik ortograficzny PWN podaje wiecznie zielony, ale w [134]: „Niektóre wyrażenia (…) scaliły się i traktowane są jako wyrazy pisane łącznie”. W Doroszewskim jest wiecznozielony. Bukszpan, cyprys i ubiorek mają ten przymiotnik w nazwie gatunkowej, a jego pisownia łączna (także zwracana przez Google) bardziej przystaje do dwuimiennego nazewnictwa gatunków. Czy obok wiecznie zielonego funkcjonuje wieczniezielony, choćby wyłącznie w nazwach gatunkowych?
  • wielkie litery
    28.09.2006
    28.09.2006
    Drodzy Eksperci, zaintrygowały mnie 2 kwestie:
    1. Słownik ortograficzny PWN podaje zapis Most Londyński. Zastanawia mnie, czy nie powinno być most Londyński (ang. nazwa to London Bridge, ale czy w tłumaczeniu na polski powinny być zachowane zasady naszej pisowni?). A może nie chodzi tu o budowlę?
    2. Słownik podaje też zapis Via Appia, encyklopedia zaś – via Appia. Wiem, że polska wersja to Droga Appijska a. droga Appijska (droga może być nazwą gatunkową). Czy nie należy tego jednak ujednolicić?
    Dziękuję.
  • aleja Gwiazd Sportu
    21.01.2013
    21.01.2013
    Czy w nazwach Aleja Gwiazd Sportu we Władysławowie i Aleja Zasłużonych na Powązkach pisownię wyrazu Aleja (wielką literą) należy uznać za prawidłową? Czy w wyżej wymienionych przykładach możemy zastosować regułę [82] WSO PWN: „jeśli stojący na początku nazwy wyraz jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą”?
  • aleja Powstańców Wlkp.

    26.05.2022
    26.05.2022

    W moim mieście znajduje się aleja Powstańców Wielkopolskich. Na większości tablic z nazwami tej alei jest ona jednak pisana „Aleja Powstańców Wlkp.”. Czy taki skrót słowa „Wielkopolskich” jest poprawny czy w tym przypadku nie powinno się go stosować? Będąc przy nazwach ulic trafiłem raz na tablice z nazwą alei pisaną „Ulica Aleja Powstańców...” Z mojej wiedzy wynika, że ulica to ulica a aleja to aleja, czy tak faktycznie jest, czy taki zapis jest poprawny?

  • biała księga
    12.12.2003
    12.12.2003
    Jak pisać wyrażenie biała księga (rodzaj dokumentów przygotowywanych przez Komisję Europejską, dotyczących określonej dziedziny): biała księga, „biała księga”, Biała Księga (to najczęściej spotykana pisownia, która wydaje mi się kalką z ang.)?
  • Bóg-człowiek
    9.02.2009
    9.02.2009
    Czy określenie Bóg-Człowiek (w znaczeniu: Jezus Chrystus) jest poprawne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego