Jak używa się słów en masse? Według słownika znaczy to tyle, co 'w wielkiej ilości, w masie'. Czy można powiedzieć, że „dotacje są jedynie kroplą en masse potrzeb”? Czy przeciwnie – en masse mówi o sytuacji, dla określenia której nie starcza już samotrzeć, samosiódm czy nawet samodziesiąt?

W jaki sposób zapisać: 25 g/dobę czy 25 g/doba? Chodzi o dopuszczalne spożycie pewnej ilości białka w ciągu doby. Jak to zapisać w sposób skrótowy?
Dziękuję za odpowiedź
Agnieszka Wyganowska

Witam,
słowniki podają, że jedyna dopuszczalna forma w dopełniaczu lm. słowa gram to gramów. Czy zatem takie zdanie: „Wypił sto gram” jest zupełnie niedopuszczalne? Powiem, że w uzusie słyszę zawsze w tym kontekscie gram, nigdy gramów. Sto gramów mąki czy mleka brzmią OK. Ale już sto gramów wódki zupełnie nie…
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Dzień dobry,

jak należy określać w przepisach kulinarnych ilości składników: 100 gramów czy 100 gram mąki?

Wydaje się, że forma  gram jest w tym przypadku niepoprawna.

Pozdrawiam

Marzanna

Czy zasadne jest mówienie o hodowcach marihuany, skoro rośliny się raczej uprawia? Taki zarzut pod adresem dziennikarzy spotyka się od czasu do czasu w komentarzach do artykułów prasowych. Czy istnieje jednak lepsza nazwa na określenie 'tego, kto uprawia'? Jeszcze u Doroszewskiego występuje dziś już chyba zapomniane słowo uprawiacz. Może warto byłoby przywrócić je do obiegu?

Dzień dobry,

Jak poprawnie powinno brzmieć pytanie o ilość w przypadku zdań:

Ile (ilu) danych potrzebujesz?
Ile (ilu) urządzeń potrzebujesz?

Czasownikiem potrzebować ciągle jeszcze rządzi dopełniacz, a nie mianownik, czy tu trzeba jednak brać pod uwagę rodzaj rzeczownika?

EL

Dzień dobry,
dawno temu uczono mnie w szkole, że nie stawia się ale i aby na początku zdania. Ostatnio jednak zauważyłam, że bardzo popularne stało się rozpoczynanie wypowiedzi właśnie w ten sposób – nierzadko w całkiem poważnych publikacjach. Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy w jakichś określonych sytuacjach dopuszczalne jest aby i ale na początku zdania, czy też to redaktorzy stali się wyjątkowo niedbali.
Dziękuję i pozdrawiam
Olga

Jak odmieniać imię Ivo? Kolega w pracy nosi takie imię i powstała dyskusja wśród pracowników na temat jego odmiany. Mistrz ortografii Maciej Malinowski w jednym z artykułów twierdzi, że powinno się mówić np.: „Mówię o Ivonie N.”. Natomiast Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje: „Wywiad z Ivo N.”. W Państwa poradni można znaleźć tę pierwszą odmianę. Jak jest poprawnie?
PS: Sprawa jest poważna, ponieważ koledzy założyli się o, powiedzmy, dużą ilość piwa.

Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.

Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.

Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski

Pytanie: Szanowni Państwo!
Wielokrotnie spotykam w odpowiedziach o wymowie użycie [ł] dla wskazania niezgłoskotwórczego [u] (V1 – [fał 1], feng shui – [fank szłej]). Jest dość znaczna ilość użytkowników języka polskiego, zwłaszcza na wschodzie, która w dalszym ciągu używa twardego [ł]. Do niedawna w szkołach teatralnych właśnie uczono twardego [ł] jako poprawnego scenicznie. Tłumaczenia wymowy tego typu mogą być dla nich mylące. Trudno dzieciom, mówiącym twardo [ł], wytłumaczyć, że spotkane w komiksach [Łał] musi być czytane jako [Uau]… Czyżby nie można było do oznaczenia niezgłoskotwórczego [u] użyć innego znaku i nie krzywdzić użytkowników twardego [ł], które z taką nostalgią wspominają Polacy w Macierzy? Język polski jest używany nie tylko w kraju, więc ignorowanie w słownikach wymowy użytkowników twardego [ł] (historycznie usprawiedliwionego i poprawnego z punktu widzenia języka polskiego!) jest krzywdzące.
Z poważaniem,
Mirosław Szejbak