istota
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • A tak w ogóle
    31.12.2015
    31.12.2015
    Czy w zwrotach typu A tak w ogóle, to […], A tak w ogóle, gdzie […], A tak na serio, […] powinno się lub można stawiać przecinek?
  • autorskie „my”
    10.04.2006
    10.04.2006
    Najpierw cytat: „Poniżej przedstawimy tok rozumowania Kanta, a następnie spróbujemy się zastanowić…”. Pytanie: czy autor, używając liczby mnogiej, pisze poprawnie?
  • Behemot jako postać literacka

    26.07.2021
    26.07.2021

    Postać literacka

    Według słowników postać literacka to człowiek, fikcyjna osoba (ISJP PWN; Sł. term. literackich, Ossolineum, 2000; WSJP PWN). Wg mnie definicja jest zbyt wąska. No bo jak nazwać istoty znane z literatury i filmów: Behemot (kot), Chochoł (krzak róży otulony słomą), Fiki-Miki (małpka), Ferdynand Wspaniały (pies), Fernando (byczek), Kot w Butach, Koziołek Matołek, Lis Przechera, Muminki (trolle). Przykłady ze „Sł. postaci literac.” Makowieckiego. Marek Piersa.

  • blog
    5.05.2004
    5.05.2004
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o wyjaśnienie, jak powinna wyglądać prawidłowa odmiana słowa blog (dziennik internetowy). Według mnie – jako nieżywotny – powinien się odmieniać: blogu, blogowi, blog, blogiem, blogu. Spotykam zaś często formę bloga w dopełniaczu i w bierniku.
    Pozdrawiam
    Magdalena Ciszewska
  • Bozia

    22.03.2021
    22.03.2021

    Dzień dobry, zastanawiam się, jaka jest etymologia słowa bozia? Czy jest/był to regionalizm? Ciekawi mnie, dlaczego tak zaczęto określać Boga (a może Matkę Boską?), a niestety nie potrafię znaleźć tych informacji.

  • bransoletka
    7.11.2006
    7.11.2006
    Czy słowo bransoletka należy wymawiać branzoletka?
    Serdecznie pozdrawiam
    jt
  • broń czy bronie?
    29.04.2010
    29.04.2010
    Witam Szanownych Językoznawców!
    Proszę mnie oświecić, jak to w końcu jest z tą bronią? Ma ona liczbę mnogą czy nie? W tekstach o grach komputerowych nagminnie używa się owej, ponoć nieistniejącej, liczby mnogiej. Zaczęłam się więc zastanawiać, czy czasem pogłoski o jej nieobecności w j. polskim nie są aby przesadzone?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Anna
  • Brukselizm wykonywać środki zapobiegawcze

    21.12.2018
    21.12.2018

    Moja wątpliwość dotyczy środków (w domyśle – zapobiegawczych). Czy takie środki mogą być wykonane? Intuicja moja bardzo protestuje przeciwko takiemu zestawieniu. Wyszukiwarka Google zdaje się uzasadniać moją wątpliwość – dla wyrażenia wykonaćśrodki ma 436 rekordów, które albo odsyłają do środków czystości (Możemy samodzielnie wykonać środki czystości przeznaczone do dbania…), albo wskazują na przypadkowe sąsiedztwo interesującego mnie rzeczownika z czasownikiem wykonać, np. na styku dwóch różnych zdań (Aby to zadanie wykonać, środki owe muszą mieć...).

    Wśród wyników pojawia się też kontekst pokrewny omawianemu wyżej. Ale jako takiej konstrukcji bynajmniej nie broni, zwłaszcza że wygląda na tłumaczenie (i jego kopie) urzędowego tekstu prosto z Brukseli (źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:22009A0515(02)):

    Środki zaradcze w przypadku niewykonania
    pomagają mu w wykonaniu takich środków zaradczych
    nie można przeszkodzić w wykonaniu środków zaradczych
    mogą wykonać środki zaradcze określone w artykule IX ustęp 1, przy czym mogą wykonać te środki tylko zgodnie z treścią upoważnienia.

    Mirosław Bańko w Słowniku dobrego stylu wśród czasowników „lubiących się” z rzeczownikiem środki wymienia m.in. dysponować, korzystać(z jakichś ś.),posługiwać się (jakimiś ś.),sięgać (po jakieś ś.), stosować (jakieś ś.), używać (jakichś ś.), wykorzystywać (jakieś ś.). Niestety, w wykazie tym czasownik wykonać nie występuje.

    W związku z powyższym konstrukcję wykonać środki zapobiegawcze należy traktować jako błąd językowy, jako neosemantyzm czy może jako termin prawniczy?

  • Bułgarski wypiek burek
    29.01.2024
    23.01.2018
    Chciałabym spytać o odmianę bułgarskiego wypieku, którego nazwa w mianowniku brzmi burek. Czy należy ją odmieniać? A jeśli tak, to w jaki sposób?

    Bardzo dziękuję.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego