kolokacja
  • mistrz krótkiej formy

    27.03.2023
    27.03.2023

    Nie mogę odnaleźć odpowiedzi na pytania o poprawność zasłyszanego sformułowania „mistrz krótkich form”. Czy ono w ogóle powinno występować w liczbie mnogiej? A jeśli tak, to czy wówczas nie powinno ono brzmieć „mistrz krótkich forem”? Jednak w uchu brzmi tak jakoś... dziwnie. Mam uprzejmą prośbę o rozwiązanie moich wątpliwości.

  • Narodowość  i narodowościowy

    28.03.2021
    28.03.2021

    Mieszkam na Węgrzech, gdzie istnieje system instytucjonalnego wspierania mniejszości narodowych. Kalką oficjalnego wyrażenia węgierskiego używanego w odniesieniu do tych mniejszości (nemzetiség) jest po polsku słowo narodowość, które jest niestety powszechnie używane w tutejszych kręgach polonijnych, np.:

    18 grudnia z okazji Dnia Narodowości przyznano nagrody za wybitne zasługi na rzecz osiadłych na Węgrzech narodowości. W tym roku wśród laureatów znaleźli się również przedstawiciele narodowości polskiej: Halina Csúcs [...] pierwsza rzeczniczka polskiej narodowości w ZN Węgier...,

    Od chwili, kiedy wybrana zostałam rzecznikiem narodowości polskiej...

    Do tej pory odbyły się trzy takie spotkania, na które przybyło wielu przedstawicieli naszej narodowości.

    ...imprezy organizowane w języku danej narodowości...

    Oprócz tego pojawiają się nazwy: Komisja Narodowościowa, samorząd narodowościowyDla mnie brzmi to strasznie, bo narodowość rozumiem jako cechę a nie grupę społeczną. Czy mam rację, czy też jej nie mam?


    Kłaniam się

    Jerzy Celichowski

    Budapeszt

  • non-fiction albo non fiction

    9.07.2023
    9.07.2023

    Dzień dobry,

    jak powinno się poprawnie zapisać: non fiction czy non-fiction i dlaczego? A może oba zapisy są poprawne?

    Dziękuję za odpowiedź.

  • oficerskie tango
    12.05.2015
    12.05.2015
    Szanowni Państwo,
    czy jest stosowany zwrot pójść w oficerskie tango w przypuszczalnym znaczeniu 'ostro zabalować'? Intuicyjnie tak bym to rozumiał, ale pewności nie mam. Może jest związek ze stereotypami przedwojennych oficerów?
    Dziękuję za pomoc
    Łukasz
  • Olej rybi czy rybny
    29.03.2019
    29.03.2019
    Zwracam się z uprzejmą prośbą o odpowiedź na pytanie dotyczące poprawności stosowania formy: olej rybi czy olej rybny. Obie formy są stosowane, ale nie ma jednoznacznej odpowiedzi, która z nich jest poprawna.
  • O wejściu w szkodę i oczach czarnych

    1.02.2024
    1.02.2024

    Szanowni Państwo,

    na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

  • pełnoskalowy

    8.10.2023
    8.10.2023

    Szanowni Państwo,

    od 24 lutego 2022 r. bardzo często w przestrzeni publicznej pojawia się słowo „pełnoskalowy” (w kontekście ataku Rosji na Ukrainę). Od tego czasu mnie samemu zdarzyło się go nawet użyć kilka razy. Jednakże po tym, jak ktoś zwrócił mi uwagę, że tego słowa nie zna żaden słownik, zaczęło mnie zastanawiać, czy istniało ono przed inwazją? Czy jest poprawne i dopuszczalne? Czy być może jest to jakaś kalka z języka angielskiego? Za odpowiedź serdecznie dziękuję.

    Z wyrazami szacunku

    BW

  • poczet chorągwiany

    1.06.2021
    1.06.2021

    Dzień dobry,

    w Wojsku Polskim wprowadzono niedawno Chorągiew Wojska Polskiego. Jak należy prawidłowo określać poczet z chorągwią? (analogia do sztandaru wojskowego i nazwy poczet sztandarowy):

    1. Poczet Chorągwi Wojska Polskiego

    2. Poczet chorągwiowy

    3. Poczet chorągwiany czy może jeszcze inna formuła jest poprawna?


    Jak analogicznie należy poprawnie nazywać osobę trzymającą Chorągiew Wojska Polskiego? (w przypadku pocztu sztandarowego taką osobę nazywamy "sztandarowym")

  • poczucie winy

    11.10.2022
    11.10.2022

    Dzień dobry!

    Jaka jest poprawna kolokacja (czasownik) ze zwrotem „poczucie winy” w znaczeniu odwrotnym niż „wywołać poczucie winy”, „usunąć, zwolnić z...”? Tłumaczę tekst o „dekulpabizacji” (fr.) i omawianie terminu za każdym razem jest wybitnie niewygodne.

    Z pozdrowieniami

    D.

  • port komputerowy
    3.02.2005
    3.02.2005
    Witam serdecznie!
    W terminologii komputerowej przyjęło się używanie słowa port w niektórych kolokacjach jako synonim słów gniazdo lub złącze. Jest to niewątpliwie kalka z języka angielskiego, niemniej już dość spopularyzowana w języku polskim, vide port USB albo port podczerwieni.
    Czy Pana zdaniem jest to już dopuszczalne użycie, czy powinno być traktowane jako błąd?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Jarek Hirny
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego