Szanowni Państwo,
czy w zdaniach typu Demonstracja dotarła pod Sejm, Spotkajmy się pod Ministerstwem [w domyśle konkretnym] wyrazy sejm i ministerstwo powinny być pisane wielką literą na mocy reguły [84] (chodzi przecież o gmach Sejmu i gmach Ministerstwa), czy może małą na podstawie [113]? Podane tam przykłady budzą wątpliwość. Np. księgarnia na uniwersytecie to zapewne księgarnia na terenie konkretnego uniwersytetu, a nie „jakiegoś”.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Chciałbym się dowiedzieć, jak powinien brzmieć przymiotnik od X wieku: dziesięciowieczny czy dziesiątowieczny? Żadnego z tych słów nie ma w moim PWN-owskim słowniku języka polskiego ani ortograficznym, na drugie natomiast natrafiłem w powieści S. Kinga (dziesiątowieczni Cyganie). I analogicznie: ośmiowieczny czy ósmowieczny? A pozostałe wczesne wieki?

Czy poprawna jest forma za ile? „Kupiłam bilet za 2 zł”. „Kupiłam dwa bilety za 2 zł”. Sama często używam tego zwrotu zamiast mówić: po ile. Czy jest to błąd?

Szanowni Państwo,
Wielki słownik ortograficzny PWN podaje – zgodnie z regułą [231], odnoszącą się do nazwisk osób urodzonych przed 1800 r. – sposób pisowni nazwiska kanclerza Jana Zamojskiego przez j. Internetowa encyklopedia PWN tej reguły nie stosuje i podaje tylko formę Zamoyski. Czy zatem reguła [231] nie jest obligatoryjna, a tylko „zalecająca”? Jak postępować z nazwiskami osób urodzonych przed 1800 r., których dojrzała aktywność przypadła już na wiek XIX?
Piotr Sanetra

W języku polskim coraz częściej pojawia się japońskie słowo kamishibai (słownik https://sjp.pwn.pl/ nie wykazuje go – nie ma ono jeszcze polskiego odpowiednika). Według Wikipedii oznacza ono papierowy teatr. Na podstawie znalezionych informacji widzę je w jednym szeregu z takimi wyrazami jak origami, ikebana, decoupage itd.
W pracy spotkałem się z sugestią pisowni dużą literą. Czy ma ona jakiekolwiek uzasadnienie? Sprawa jest o tyle istotna, że prowadzę stronę www instytucji kultury.

Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach. Wiem, że ono jest w częstym użyciu, ale czy tylko dlatego jest poprawne?
Dziękuję.

Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
Pozdrawiam
Łukasz Starzak

Czy zdrobnione imiona, np. Izka, Aśka, Kaśka, Anka są tak samo nacechowane jak zdrobnienia: Iza, Asia, Kasia, Ania? Czy zwracając się do koleżanki: „Izka/Aśka przynieś proszę te dokumenty” zamiast Iza/Asia, można powiedzieć, że używamy formy mniej sympatycznej dla odbiorczyni (przez niektórych traktowanej nawet jako mniej grzeczna)?

Proszę mi wytłumaczyć, dlaczego w języku polskim istnieje rozróżnienie na umierać i zdychać. Chodzi mi o pochodzenie tych różnic. Skąd wzięło się zdychanie zwierząt? Dlaczego i kiedy zaczęto to rozróżniać?
Być może tłumacz google nie jest najlepszym źródłem informacji, ale nie udało mi się tam znaleźć innego języka z takim rozróżnieniem procesu umierania.
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Dlaczego nie mamy dziś musejonów, nie mówimy o bitwie pod Aktionem czy o tym że stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego był Bizantion (przemianowany przez cesarza Konstantyna Wielkiego na Konstantynopol), a zamiast tego mamy muzea, mówimy o Akcjum i Bizancjum? Czy zachodzi taka ogólna prawidłowość, że grecka końcówka -on jest zamieniana na łacińskie -um?