l.c.
  • Bezkońcówkowy dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego

    23.01.2024
    23.01.2024

    Szanowna Redakcjo!

    Moje pytanie dotyczy fleksji. Otóż przeczytałem, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego, których temat zakończony jest na spółgłoskę twardą lub -c, mają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę zerową, np. matka - matek, słońce - słońc. Dlaczego więc dla rzeczownika "noc" forma ta brzmi "nocy", a więc korzysta on z końcówki typowej dla tematów zakończonych na inne spółgłoski stwardniałe niż -c i -l? Dlaczego z kolei rzeczownik "danie" ma w tym przypadku końcówkę zerową, skoro jego temat kończy się na spółgłoskę miękką, więc oczekiwalibyśmy końcówki -i?


    Z góry dziękuję serdecznie za wyjaśnienia!

  • dziesięcioro przykazań
    23.04.2002
    23.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytanie:
    Czy użycie liczebnika zbiorowego w wyrazie Dziesięcioro Przykazań wymagane jest przez charakter kolektywny tego pojęcia jako zbioru niepodzielnego? Jeśli tak, czy pojedyncze Przykazania, albo zespoły tych samych, traktowane są jako wyrazy „niezbiorowe"? Mówi się więc Dwa Przykazania (a nie dwoje Przykazań), Pierwsze pięć Przykazań/Pierwszych pięć Przykazań (a nie Pięcioro pierwszych Przykazań)?
    Uprzejmie dziękując z góry, łączę wyrazy szacunku
    Alessandro Pettini
  • dżdżysty

    27.11.2023
    27.11.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie, czy słowa dżdżysty — skoro pochodzi od słowa „deżdż” — nie należałoby wymawiać jako [d-żdżysty, drzdżysty]. Tzn. pierwsze „dż” jak [drz] (np. w „drzewie”), a drugie „dż” - już normalnie, czyli tak jak się je teraz wymawia. I czy tak samo nie należałoby wymawiać dżdżownicy: [d-żdżownica].

    Czy taka wymowa nie była pierwotna? Sami Państwo piszą, że w języku górnołużyckim mówi się „dešćownica”, więc wydaje mi się to oczywiste.


    Z poważaniem

    Andrzej M. Sołtan

  • Formy rzeczownika miesiąc po liczebnikach

    29.03.2021
    29.03.2021

    W aplikacji komputerowej tłumaczonej z języka angielskiego potrzebne jest przetłumaczenie słowa Months (miesiące).

    Problem polega na tym, że słowo to musi zostać użyte dla wszystkich przypadków liczby mnogiej, no a w języku polskim mamy 3 miesiące ale już 5 miesięcy.

    Czy w tej sytuacji zapis „miesiące(-ęcy)” jest właściwy? Estetycznie nie wydaje mi się „ładny” Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.

    Rafał Święch

  • „Najtrudniejsza sprawa ortograficzna”
    11.03.2020
    11.03.2020
    W ramach reformy pisowni w 1936 r. postanowiono, że wyrazy w rodzaju Maria należy pisać przez i, a nie przez j, jak wcześniej (Marja). Zamiana litery i na j nie objęła wyrazów, w których j występowało po literach po c, s, z – zapewne dlatego, aby ludzie nie czytali zbitek zi, ci oraz si jako [ż], [ć] i [ś]. W wyniku tej decyzji pisownia mniej odzwierciedla język mówiony. Dlaczego w takim razie ją wprowadzono i czy planuje się jej wycofanie?
  • Odmiana nazwiska męskiego Szybkie

    4.03.2023
    4.03.2023

    Szanowni Państwo,

    w mojej szkole uczy się młody człowiek, obdarzony urokliwym imieniem i nazwiskiem, a mianowicie: Franciszek Szybkie. Prosiłabym o informację w zakresie wzorca odmiany. Czy prawidłowo nasz Franciszek winien być zwany Szybkim, Szybkiem? A jego rodzice byliby państwem Szybkiemi? Szybkimi?

    Bylibyśmy bardzo wdzięczni za wskazówkę w tej kwestii.

  • Odstępy lub ich brak w oznaczeniach jednostek miar
    7.03.2022
    20.03.2016
    Szanowni Eksperci,
    Symbole % i °C piszemy bezpośrednio po liczbie, a przy zapisie w nawiasie prawidłowo jest (1 – 2) % czy (1 – 2)%, ze spacją czy bez?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Anna
  • Skąd się wzięły ciuchy?
    20.04.2012
    20.04.2012
    Jaka jest etymologia słowa ciuch? Czy to prawda (jak chce Wikipedia), że to jidyszyzm?
  • Szapiro, Szapira
    9.11.2017
    9.11.2017
    Szanowni Państwo,
    jak odmieniać dwa nazwiska pochodzenia żydowskiego: Szapiro i Szapira? Będę ogromnie wdzięczna za pomoc.
  • ul. Ilji Miecznikowa
    6.03.2016
    6.03.2016
    Zgodnie z jedną z przedwojennych reform pisowni zbitkę ji zastąpiono ii. Jak jednak traktować to w obcych, choć spolszczonych, nazwach własnych pochodnych od imienia Ilja? O ile w mojej głębokiej młodości miałem więcej okazji do spotykania się w piśmie z otczestwem Iliicz/Iljicz, o tyle teraz jest mniej odpowiedniej literatury, za to dość często bywam na ulicy Ilii/Ilji Miecznikowa. Czy twardy jer w oryginale znosi przywołaną na początku zasadę?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego