leksykalny
  • za zaliczeniem – raz jeszcze
    10.10.2003
    10.10.2003
    Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
    Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
    Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
    Pozdrawiam
    Łukasz Starzak
  • Zdanie z przemówienia

    8.04.2021
    8.04.2021

    Dzień dobry!

    Czy sformułowanie:  Moim argumentem jest, że gdy kultywujemy narodowe tradycje..., użyte w przemówieniu, jest niepoprawne stylistycznie?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

  • z jednej strony..., z drugiej strony...

    7.03.2023
    23.02.2023

    Czy zwrot „z drugiej strony” może być używany w języku oficjalnym (np. w pracy dyplomowej)?

    Spotkałam się również ze stwierdzeniem, że wyrażenie to jest zapożyczeniem z angielskiego "on the other hand" – ciekawi mnie, czy tak faktycznie jest.

  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • złożenia wieloczonowe
    7.10.2012
    7.10.2012
    Mam problem z połączeniem członów: społeczno-, senso- i motoryczny. Piszemy: staro-cerkiewno-słowiański i supereksdziewczyna (i jak sądzę: cerkiewnopostsłowiański i postcerkiewnosłowiański). Wydaje mi się, że cząstkę senso- należy traktować tak samo jak sensoryczno-, a nie np. przedrostek samo post-, więc napiszemy: społeczno-senso(ryczno)-motoryczny, niezależnie od tego, czy chodzi o sens: 'motoryczny pod wpływem zmysłów i otoczenia' czy 'zmysłowo-ruchowy o charakterze społecznym'. Czy mam rację?
  • zmietać

    1.11.2023
    1.11.2023

    Podczas rozmowy z moją babcią natknąłem się na pewne słowo „zmietała”. W całym zdaniu brzmiało to tak: Kobyła się przewróciła i zmietała. Co miało znaczyć że poroniła, dlatego chciałbym się dowiedzieć czy takowe słowo istnieje, czy jest odmianą innego słowa, czy też zapożyczeniem z jakiejś gwary? Babcia pochodzi z okolic Tarnowa.

    Pozdrawiam

    Daniel

  • znoszenie trudności

    19.02.2023
    19.02.2023

    Czy związek wyrazowy: „znoszenie trudności” jest prawidłowy

  • z wyrazami miłości
    8.06.2007
    8.06.2007
    Szanowni Państwo!
    Czy poprawny jest zwrot z wyrazami miłości? Spotykałam się wcześniej jedynie z formą z wyrazami szacunku.
    Z góry dziękuję za odpowiedź!
    Aleksandra
  • Życie neosemantyzmów

    4.05.2021
    4.05.2021

    Kiedy neosemantyzm przestaje być neosemantyzmem? Czy istnieje jakaś wytyczna/zasada, że jest to np. po 10 lub 20 latach?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego