los
  • od Wenusa do Caritasu
    8.07.2003
    8.07.2003
    Dzień dobry.
    Mamy taki problem: w Zielonej Górze jest kino o nazwie Venus. Od wielu lat większość mieszkańców traktuje tę nazwę, jakby była rodzaju męskiego i odmienia: w Wenusie, do Wenusa, za Wenusem itp. Czy wobec tego, że jest tak od ponad trzydziestu lat, można taką odmianę uznać za całkiem dobrą? Podobnie jest z nazwą Caritas. Spotykam często w różnych publikacjach odmianę, jakby to był rodzaj męski, choć często również ta nazwa jest traktowana jako żeńska i nieodmieniana.
    Bardzo proszę o pomoc.
  • o związku latania z muchą
    4.05.2011
    4.05.2011
    Witam!
    Ciekawi mnie taka kwestia: w językach germańskich słowa mucha i latać są do siebie bardzo podobne pod względem pisowni i wymowy, np. ang. a flyto fly, niem. eine Fliegefliegen, hol. een vliegvliegen, szw. en flugaflyga. Skąd się wzięło to podobieństwo w budowie słowotwórczej rzeczownika mucha i czasownika latać? Dlaczego dotyczy ono akurat muchy? I czemu podobne zjawisko nie występuje w innych językach, m.in. romańskich i słowiańskich?
  • Padawan
    15.05.2017
    15.05.2017
    Szanowni Państwo,
    w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Peryfrastyczne określenia miast

    6.07.2023
    6.07.2023

    Czy określenia w stylu Miasto Świateł należy pisać dużą literą?

  • pierw – wpierw – najpierw
    12.09.2005
    12.09.2005
    Zastanawiają mnie losy wyrazu pierw. Słowniki określają go jako przestarzały bądź książkowy, zdawałoby się więc, że w mowie potocznej używany jest bardzo rzadko. Tymczasem jest on powszechnie stosowany, najczęściej przez ludzi młodych; zaobserwowałem, że już studenci używają go rzadko.
    Co ciekawe, jego używanie zwykle jest niemile widziane przez otoczenie; słowo pierw jest nielubiane przez polonistów, nierzadko wręcz tępione w szkołach i traktowane jak błąd językowy. Czy słusznie?
  • pijany w dym

    7.05.2023
    7.05.2023

    Szanowni Eksperci,

    moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego „pijany w siwy dym”. Najstarszym znalezionym przeze mnie tekstem, w którym występuje, jest wiersz Jacka Kaczmarskiego „Pejzaż z szubienicą” z 1978 r., jednak większość przykładów użycia pochodzi chyba z XXI wieku (R. M. Groński, Jacek Piekara, książka W. Grossmana „Życie i los” w tłumaczeniu Jerzego Czecha). Czy ten frazeologizm nie został przypadkiem utworzony przez samego Kaczmarskiego? Jeśli nie, to jakie jest jego pochodzenie?

  • Pisownia rodzajników w tytułach obcych gazet i czasopism

    4.01.2024
    4.01.2024

    Dzień dobry!

    Moje pytanie dotyczy pisowni tytułów czasopism, które poprzedzone są rodzajnikiem: „la Repubblica”, „el Pais” — czy w języku polskim powinniśmy zapisywać rodzajnik wielką czy małą literą?

  • płyn chłodzący czy chłodniczy?
    8.12.2007
    8.12.2007
    Czy płyn chłodzący silnik to płyn chłodzący, czy płyn chłodniczy? Często w różnych instrukcjach obsługi itp. spotyka się to drugie określenie, a w moim odczuciu chłodnicze jest coś związanego z chłodnictwem, a płyn jest chłodzący (bo chłodzi).
  • predestynować i predysponować
    10.10.2008
    10.10.2008
    Czy słów predestynować oraz predysponować można używać zamiennie? Przykład: „Moje wykształcenie predestynuje (predysponuje?) mnie do wykonywania zawodu księgowej”.
    Z góry dziękuję.
  • Przecinek

    17.04.2022
    17.04.2022

    Szanowni Państwo, czy w zdaniu:  W związku z tym, że klęska Niemiec była już przesądzona (,) spotkanie Stalina, Roosevelta i Churchilla miało przede wszystkim dotyczyć losów pokonanych państw Osi i przebiegu powojennych granic w Europie powinien czy nie powinien znajdować się przecinek po słowie "przesądzona"?. Dziękuję bardzo i pozdrawiam, A.B.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego