miękki
  • rzeczowniki na -nia
    18.10.2006
    18.10.2006
    Dzień dobry.
    Moje pytanie dotyczy zasadności odmieniania słowa dafnia w dopełniaczu l.mn. jako dafni, czyli bez podwójnego i na końcu (wbrew zasadzie, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ia tworzą D. l. mn. na -ii, o ile mają pochodzenie obce). Tak na przykład odmieniamy podobnie brzmiące terminy biologiczne: huernii, urolagnii, beckmannii itp. Zaś dafnia w istocie pochodzi z n.-łac.
    Dziękuję.
  • Sowa
    7.05.2018
    7.05.2018
    Szanowni Państwo,
    chciałem zapytać o etymologię słowa sowa.

    Wszystkiego dobrego na święta!
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Bezkońcówkowy dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego

    23.01.2024
    23.01.2024

    Szanowna Redakcjo!

    Moje pytanie dotyczy fleksji. Otóż przeczytałem, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego, których temat zakończony jest na spółgłoskę twardą lub -c, mają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę zerową, np. matka - matek, słońce - słońc. Dlaczego więc dla rzeczownika "noc" forma ta brzmi "nocy", a więc korzysta on z końcówki typowej dla tematów zakończonych na inne spółgłoski stwardniałe niż -c i -l? Dlaczego z kolei rzeczownik "danie" ma w tym przypadku końcówkę zerową, skoro jego temat kończy się na spółgłoskę miękką, więc oczekiwalibyśmy końcówki -i?


    Z góry dziękuję serdecznie za wyjaśnienia!

  • Giedroyc
    20.05.2005
    20.05.2005
    Szanowna Poradnio!
    Proszę o wyjaśnienie odmiany nazwiska Giedroyc. Czy jest ona analogiczna do odmiany wyrazu Szczyrzyc? Czy do jego pisowni odnosi się zasada mówiąca, iż zapis typu Eugeniusz odczytać można [eugieniusz]?
    Piotr, Gliwice
  • konował i świniopas
    27.02.2009
    27.02.2009
    Proszę o skomentowanie pisowni wyrazów konowiąz, konowód, motowąz (wszystkie wzięte ze Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Intryguje w nich brak i (jedynie konowód ma oboczny wariant koniowód). Czy konował również pochodzi od konia?
  • kotek i rożek
    16.10.2007
    16.10.2007
    Czy w formantach zdrabniających z cząstką -k- i popularnym kiedyś formancie tworzącym przymiotniki z cząstką -n- (dziś chyba wypieranym np. przez -owy) był jer? Miękki czy twardy? Można bowiem wysnuć dwojakie wnioski:
    1.miękki bo: przejście /g/ > /ż/ w wyrazie rożek utworzonym od róg;
    2.twardy bo: /t/ zamiast podziewanego /ć/ w wyrazie kotek utworzonym od kot.
    A może dzisiejsze /e/ ruchome jest jedynie wynikiem naśladowania jakichś podobnych form powstałych wskutek zaniku jerów?
  • Medyceusze i Walezjusze
    16.06.2011
    16.06.2011
    Bardzo proszę o rozstrzygnięcie, jak odmienić polską formę nazwiska de Valois w liczbie mnogiej: Walezjuszy czy Walezjuszów (podobnie Medyceuszy czy Medyceuszów)? Czy właściwa jest analogia do pióropusza, w którego przypadku USJP dopuszcza w takiej formie oboczność?
    Pozdrawiam serdecznie
    AT
  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • Nawarra – nawarski, nawarryjski czy nawaryjski?
    31.12.2015
    31.12.2015
    Jaka jest poprawna forma przymiotnika pochodzącego od nazwy hiszpańskiego regionu Nawarra: nawarski czy nawarryjski? Pierwsza brzmi niebywale po polsku, ale jest zalecana przez słownik PWN. Tyle że ludzie nie kojarzą jej z Nawarrą. Czy druga forma (nawarryjski) jest poprawna i dopuszczalna (tak jak np. kalifornijski)?
  • Nazwy liter głagolicy i cyrylicy

    12.04.2023
    12.04.2023

    Chciałem zapytać o to czy mamy "oficjalne" polskie nazwy na litery głagolicy i wczesnej cyrylicy? Jeżeli tak, to prosiłbym o ich wymienienie lub wskazanie źródła z taką listą. Zapytać też chciałem o to jak wygląda sprawa nazw liter współczesnych alfabetów cyrylickich (słowiańskich). Pozdrawiam.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego