męski
  • Rodzaj gramatyczny zapożyczonych skrótowców
    5.09.2017
    5.09.2017
    Szanowni Państwo
    czy istnieje zasada określania rodzaju obcojęzycznych skrótowców czytanych po angielsku (np. BBC, FBI, GPS)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Konrad Iwiński
  • rodzaj i liczba skrótowców
    13.04.2009
    13.04.2009
    Dzień dobry.
    Według Uniwersalnego słownika języka polskiego skrótowce UW (Uniwersytet Warszawski), UG (Uniwersytet Gdański) są dwurodzajowe (męski, nijaki), zaś wg Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny tylko rodzaju męskiego. Jakimi rozstrzygnięciach się kierować (też w przypakdu innych wątpliwości)?
    Aleksander Durkiewicz, student UG.
  • rozmowa z panią porucznik
    28.05.2012
    28.05.2012
    Niektóre tytuły i funkcje pozostają nieodmienione, gdy dotyczą kobiety: z panią profesor, o colonel Kowalsky, nowej ordynator. Czy dopuszczalne jest użycie tych słów w zdaniu bez tego „dodatkowego” wyrazu (panią, nazwiska, odmienionego przymiotnika), np. „Czy widziałeś porucznik?”?
    Czy w ten sam sposób można używać innych „męskich” określeń kobiet, które bądź nie są funkcjami/tytułami, bądź mają powszechnie używane formy żeńskie, np. strażnik, koroner, rodzic, harcmistrz, lider…?
  • semantycznie czy końcówkowo?
    11.01.2011
    11.01.2011
    Piszę pracę na temat gramatyki kontrastywnej języka polskiego i niemieckiego (…). Chciałam zapytać o taką jedną rzecz, ponieważ kwestii tej nie mogłam znaleźć w żadnej gramatyce. Chodzi o to, ze jeżeli jest np. słowo nadrzędne OWOC i do tego słowa podrzędne: truskawka, marakuja, gruszka, porzeczka itd., czy przydział rodzaju żeńskiego odbywa się tutaj na zasadzie semantycznej, czy też morfologicznej, końcówkowej?
  • Skąd się wzięła szwaczka?
    14.02.2008
    14.02.2008
    Witam!
    Chciałabym się dowiedzieć, czy słowo szwaczka pochodzi od formy męskiej szwacz, czy od słowa szwy.
  • w Singen czy w Singenie?
    6.04.2010
    6.04.2010
    Czy możemy odmieniać nazwy zagranicznych miast, które nie zostały przetłumaczone na język polski? Na przykład Singen: „Byłem w Singenie” czy „Byłem w Singen”. Która forma jest poprawna?
    Bardzo dziękuję.
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Żeńskie nazwy stanowisk i zawodów
    13.07.2016
    13.07.2016
    Nurtuje mnie kwestia odmiany nazw stanowisk przy pisaniu CV. Czy kobieta powinna pisać: praktykantka, sprzedawczyni, asystentka, specjalistka ds. …”, czy używać form męskich? Wydaje mi się, że formy żeńskie są bardziej odpowiednie – czułabym się bardzo dziwnie, pisząc o sobie w formie męskiej. Są jednak pewne stanowiska, których nazw nie daje się za bardzo odmienić (psycholożka/pedagożka szkolna?) – czy nie będzie to przejawem niekonsekwencji, jeśli w jednym CV zestawi się je obok siebie?
  • żywotne czy nieżywotne?
    15.02.2007
    15.02.2007
    Szanowni Państwo,
    mówi sie wypić szampana albo kupić szampana. Słowo to – rodzaju męskiego nieżywotnego – przyjmuje koncówkę -a w bierniku, co jest nietypowe. Zwykle rzeczowniki męskie nieżywotne w bierniku nie zmieniają swej formy (jak na przykład kwiat, talerz, nóż). Jak wyjaśnić wyjątki (szampana, mercedesa, tenisa)?
  • attaché

    4.10.2023
    4.10.2023

    Szanowni Państwo,

    proszę o odpowiedź na pytanie, która z form jest poprawna „attaché prasowa” czy „attachée prasowa”. Dodatkowe „e” w języku francuskim służy do tego, by zaznaczyć, że mamy do czynienia z kobietą. W języku polskim informuje o tym przymiotnik „prasowa”, stad wydaje mi się, że dodatkowe „-e” jest zbędne.

    Czy poprawna jest użyta m.in. w rozporządzeniu ministra obrony narodowej forma liczby mnogiej „attachés wojskowi”? Wielki słownik języka polskiego podaje, że ten rzeczownik w liczbie mnogiej jest taki sam jak w liczbie pojedynczej. W licznych publikacjach stosuje się jednak liczbę mnogą z „-s”.

    Dziękuję Państwu z góry za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie

    Agnieszka

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego