niebieskie
  • Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze

    12.05.2023
    12.05.2023

    Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?

    Z poważaniem BT

  • nie ma

    3.05.2022
    3.05.2022

    Dzień dobry!

    Czy zamiast "nie ma mnie/nie ma ciebie/nie ma jego/nie ma jej (etc.) w domu" mogę powiedzieć: "nie jestem/nie jesteś/on nie jest/ona nie jest (etc.) w domu"? Dalczego z jednej strony mówimy np. "nie ma go tam", ale "on nie jest niebieski"? Czy w Państwa opinii forma "nie jest" wyprze za jakiś czas formę "nie ma"?

  • O yukacie, hakamie i matchy
    4.06.2019
    4.06.2019
    Witam serdecznie
    Pisałam ostatnio tekst, w którym użyłam transkrypcji japońskich wyrazów typu yukata, matcha czy hakama (części garderoby czy jedzenie). Znajoma zwróciła mi uwagę dotyczącą odmiany. Jak właściwie powinno się odmieniać takie wyrazy? Czy powinno się je najpierw spolszczyć w transkrypcji, zanim je odmieniamy?
  • O zapisywaniu nazw z członami papryka, pieprz, sos, zupa, koktajl
    12.07.2019
    12.07.2019
    Dzień dobry
    Uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu poniższego językowego dylematu.
    Czy to nazwy własne: papryka Scotch Bonnet, papryczka habanero (Capsicum chinense), pieprz cayenne, papryka jalapeño (Capsicum annuum), chili Bhut Jolokia, papryka pepperoni, sos Worcestershire, sos Tabasco, wieprzowina jerk, zupa callaloo, dwie Cuba Libre (drinki), trzy Bloody Mary (drink), osiem Cancanchar (drink), pięć Barbadosów Sunrise, dwa koktajle Mołotowa (butelka zapalająca), dwa koktajle Mołotowa (drink)?
  • piesek, biesek
    7.07.2016
    7.07.2016
    Szanowni Państwo,
    co oznaczają słowa (wyrażenie) pieska, bieska użyte w tekście piosenki Agnieszki Osieckiej Na zakręcie („Choć gdybym chciała – bym się urządziła/Już widzę: pieska, bieska, stół./Wystarczy, żebym była miła’’)? Czy wyrażenie to funkcjonuje w mowie potocznej?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Pisownia peryfraz o charakterze religijnym

    8.11.2021
    8.11.2021

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie kwestia zapisu słów „mistyczne Ciało Chrystusa”, a w szczególności dużej litery w słowie „mistyczne”.


    W NKJP dominuje zapis z małą literą w słowie „mistyczne”, ale pojawiają się oba warianty. W „Pisowni słownictwa religijnego” znajdujemy „Ciało Mistyczne Chrystusa”, ale jest to inna sytuacja ze względu na szyk. W dokumentach Stolicy Apostolskiej są różne rozwiązania, a w kan. 834 KPK mamy „mistyczne Ciało Jezusa Chrystusa”.


    Z wyrazami poważania, MO

  • Pochodzenie nazwy miejscowej Żołynia w pow. łańcuckim

    12.03.2021
    12.03.2021

    Szanowni Państwo, 

    zwracam się do Państwa z prośbą o udzielenie porady językowej, dzięki której – taką mam nadzieję – społeczność Gminy Żołynia pozna etymologię słowa „Żołynia”.

  • Przecinek a wyrażenie imiesłowowe
    18.09.2019
    18.09.2019
    Szanowni Państwo,
    czy w zdaniu „Na drodze stał niebieski autobus, wypełniony do ostatniego miejsca” (przykład z „Kieszonkowego słowniczka ortograficznego” W. Pisarka ilustrujący zasadę: „Rozdziela się przecinkiem przydawkę stojącą po wyrazie, do którego się odnosi, a będącą jego dodatkowym, ubocznym określeniem”) przecinek jest potrzebny?
  • Przysłówki od przymiotników złożonych
    5.04.2016
    5.04.2016
    Czy jeżeli mamy do czynienia z wyjątkami od rozdzielnej pisowni połączeń przysłówków i przymiotników, np. średniodrobny, wysokospecjalistyczny, ciężkostrawny, to czy zamiana końcówki w formę przysłówkową skutkuje zachowaniem pisowni łącznej?
    Na przykład: cebulę pokrojono średniodrobno ; sprzęt działa wysokospecjalistycznie; zjadłem dziś zbyt ciężkostrawnie czy jednak średnio drobno itp.?
  • sekstans i sekstant
    6.02.2011
    6.02.2011
    Sekstant i sekstans? Ze względu na rozbieżności chciałbym się zapytać: czy przyrząd nawigacyjny do mierzenia wysokości ciał niebieskich nad horyzontem to sekstant, czy sekstans (a może oba słowa) oraz jak nazwać szóstą część całości (odpowiednik kwadranta – 1/4 całości). Czy będzie to sekstans?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego