Pytanie z zakresu pragmatyki językowej: jak należy się zwracać do kleryka, zwłaszcza takiego, który nosi sutannę? „Proszę księdza?” – chyba nie, ponieważ to jeszcze nie ksiądz. „Proszę pana?” – dość dziwnie brzmi w stosunku do osoby noszącej sutannę. Jakie są przyjęte formy?

Szanowni Państwo,

czy poniższe imiona są przyswojone przez język polski, są dopuszczalne w Polsce, funkcjonują w Polsce?

1. Żeńskie Wiara (czes. Věra i słow. Viera; oboczne formy Wiera i Wera).

2. Żeńskie Zora (czes. i słow. Zora).

3. Żeńskie Maria jako męskie (jako drugie imię? – zob. https://rjp.pan.pl/).

4. Męskie Pribina (słow. Pribina).

Do siego roku!

Z poważaniem

słowacki czytelnik

Czy istnieje w języku polskim (być może staropolskim) jakieś trafne i zwięzłe określenie osoby posługującej przy pogrzebach (zwłaszcza oficjalnych), która zajmuje się przenoszeniem trumny (oczywiście nie samodzielnie)? Polska Izba Pogrzebowa proponuje nazwę żałobnik, ale w języku ogólnym oznacza ona osobę biorącą udział w pogrzebie lub przeżywającą żałobę po zmarłym, stąd mogą powstawać niezręczne dwuznaczności. Czy pasowałaby nazwa trumienny (jak stajenny)?

Proszę o wyjaśnienie zapisu nazwisk kobiecych, dwuczłonowych. Moja matka nosi rodowe nazwisko Oppeln-Bronikowska z uwagi na fakt, że nie przyjęła nazwiska po mężu. Co zdarzyłoby się, gdyby zechciała przyjąć nazwisko odmężowskie, nie pozbywając się swego dotychczasowego, a ów mąż także nosiłby nazwisko dwuczłonowe ? Załóżmy Oppeln-Bronikowska-Grot-Rowecka. Jaki byłby wówczas zapis, abstrahując od faktu, że nazbyt długi?

Chciałem zapytać o wymowę i odmianę nazwiska Anthony’ego de Mello. Przeczytałem, że był Hindusem pochodzącym z kolonii portugalskiej, a wśród innych osób noszących to nazwisko znalazłem tylko Brazylijczyków. W takim razie jest to chyba nazwisko portugalskie. Słyszałem, że nazwiska portugalskie zakończone na -o w pisowni kończą się w wymowie na -u i dlatego nie odmieniają się. Potwierdza to encyklopedia PWN, zalecająca wymowę nazwiska dyplomaty brazylijskiego: [dżi melu]. Czy i tutaj tak jest?

Szanowni Państwo,
w poradni był poruszany temat zapisu nazwisk z przydomkami podhalańskimi, np. Bachleda Curuś (ze spacją, bez łącznika). Odpowiedzi prof. Bańki i dr. Grzeni nie były zbyt rozstrzygające. Czy sprawy nie rozwiązuje jednoznacznie reguła [185] WSO? Ponadto samo Bachleda-Curuś jest w części hasłowej słownika. Spotkałem się ostatnio z kategoryczną opinią, że łącznik jest tu błędem i koniec. Prosiłbym o komentarz.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Dzień dobry,

jakim zapożyczeniem jest leksem banda (fonetycznym, morfologicznym czy kalką), w którym wieku wyraz ten wszedł do języka polskiego i czy jego znaczenie się nie zmieniło?

Szanowni Państwo,
wedle jakich reguł odmieniać w piśmie nazwiska polskiego pochodzenia, które już jednak należą do obywateli innych krajów? Przykładowo, wydaje się, że nazwisko Bogucka noszone przez Amerykankę należałoby odmieniać zgodnie z zasadą [241] 63, czyli tak, jak np. słowo dobranocka, a więc Bogucka, D. Bogucki, CMs. Bogucce, B. Boguckę, N. z Bogucką. Celowo pomijam wszelkie dywagacje o tym, co można czy wypada zakładać o polskości tych osób.
Z wyrazami szacunku
Jeremi Ochab

Szanowni Państwo,
pisarz Boyé Lafayette De Mente jest Amerykaninem, zatem zgodnie z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/wymowa-obcych-nazwisk;2130.html jego imię i nazwisko powinniśmy wymawiać po amerykańsku — czyli właściwie jak? A co za tym idzie — jak je odmieniać?
I jeszcze to samo pytanie odnośnie do amerykańskiego matematyka Ronalda Björna Jensena (wymowa drugiego imienia i nazwiska).

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,

bardzo proszę o rozstrzygnięcie i podanie paradygmatu odmiany nazwiska Chojna-Duch, którego nosicielką jest kobieta. Czy odmienia się ono według paradygmatu rzeczownikowego czy przymiotnikowego.

Dziękuję i pozdrawiam serdecznie.