Witam!
Czasem słowniki podają formy oczywiste, a niby przypadkiem omijają te sprawiające kłopot… Jaki jest celownik od psubrat, a jeśli -owi, to skąd ta róźnica w stosunku do brat i współbrat?
Pozdrawiam.

W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar

Wydaje mi się, że zwywalny oznacza 'dający się zmyć/zmywać', rozpuszczalny oznacza 'dający się, rozpuszczać', porównywalny oznacza 'dający się z czymś porównać' (wynik tego porównania to zupełnie inna sprawa).
Jednak wg Słownika synonimów i antonimów synonimami słowa porównywalny są: podobny, zbliżony, bliźniaczy, pokrywający się, zbieżny, pokrewny, siostrzany.
To jak to w końcu jest z tym porównywalnym?

Dzień dobry.

Jesteśmy świadkami wchodzenia do użycia nowej Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, ICD-11. Odchodzi się w niej od dotychczasowych terminów "Autyzm" oraz "Zespół Aspergera". Zamiast tego będzie się diagnozować spektrum zaburzeń autystycznych (Autism Spectrum Disorder czyli ASD). Już teraz mówi się potocznie, że ktoś jest "w spektrum" lub "na spektrum". Która z tych wersji jest poprawna?

Szanowni Państwo,
Niedawno przedmiotem dyskusji pomiędzy mną a moim rozmówcą stały się formy stopniowania przymiotników. Podczas gdy mój interlokutor upierał się przy stosowaniu form opisowych w stosunku do krótkich przymiotników – a więc: bardziej tani, bardziej smaczny, ja opowiadałem się za formami syntetycznymi – tańszy, smaczniejszy. Słownik poprawnej polszczyzny mówi jedynie, że formy opisowe „nie zasługują na aprobatę”. Czy to znaczy, że należy je tępić?
Pozdrawiam serdecznie.

Czy da się obronić pisownię „Szecherezada”? Mam książkę z 1966 r., starannie zredagowaną przez cenione wydawnictwo, i tylko to jedno „ch” (każdokrotnie) jest w niej uderzające. W języku rosyjskim jest w tym miejscu „х” (odpowiednik polskiego „ch”), a nie „г”.

Dzień dobry,
Oglądając telewizję polską, zastanawiam się, czy możliwe, że ostatnimi czasy w języku polskim zaszły aż tak wielkie zmiany. Coraz częściej słyszę dziennikarzy, dla których rzeczą oczywistą jest stwierdzić np. „Widziałem TĄ sztukę”, „Czytałem TĄ książkę”. Czy w ostatnich latach zmieniły się zasady? Pamiętam swoją polonistkę, która setki razy powtarzała, że TĘ książkę to ona może podać, natomiast TĄ książką to prędzej komuś w głowę przyłoży.

Szanowni Eksperci,

ostatnio często widuję użycie wyrazu „truchło” w znaczeniu „ciało martwego zwierzęcia”. Mam wrażenie, że celują w tym źródła policyjne (przykładowe wyniki wyszukiwania: „policja została powiadomiona o truchle psa”, „funkcjonariusze zabezpieczyli truchło kota”, „truchło kilkunastu zwierząt znaleźli policjanci”). Czy takie użycie jest poprawne? Znane mi słowniki traktują ten wyraz jako książkowy, poza tym nigdy nie zawężają jego zakresu do zwierząt.

Chciałabym zapytać, co oznacza sformułowanie kryć łysych papą. Nie spotkałam się z tym zwrotem w swoim otoczeniu, natomiast natrafiłam na niego w tekście piosenki, a później w opowiadaniu Marka Hłaski. Nie będąc pewna, jakie jest jego znaczenie, a przede wszystkim pochodzenie, próbowałam poszukać jakichś informacji na ten temat, jednak nie znalazłam nic, co by mnie satysfakcjonowało. Z tego też powodu postanowiłam zwrócić się o pomoc do Państwa.

Moje pytanie dotyczy takich terminów jak: promocja, wyprzedaż, oferta. Coraz częściej spotykam się z takim zwrotem stosowanym, głównie przez sprzedających czy osoby związane z handlem: „Mamy coś na promocji”, „Mamy coś na wyprzedaży”. Na przykład: „Proszę spróbować tej wędliny, jest na promocji”, „Tę książkę mamy na promocji”, „Na wyprzedaży obecnie jest połowa naszych artykułów”. Czy jest to poprawna forma użycia tych słów?
Sam zawsze przyzwyczajony byłem do używania formy w promocji oraz w wyprzedaży. Co ciekawe, powyższa reguła nie jest stosowana przy słowie oferta. Pozostaje w ofercie.
Podejrzewam, że powyższy schemat jest tak popularnie stosowany ze względu na wygodę: łatwiej powiedzieć na-promocji, na-wyprzedaży, ponieważ można to wypowiedzieć jak jedno słowo; w promocji czy w wyprzedaży wymaga zrobienia przerwy po w, trudno jest te spółgłoski wypowiedzieć płynnie. Czy jednak nie jest to naruszenie poprawności językowej?