opowiadający
  • egzon czy ekson?
    27.09.2002
    27.09.2002
    W literaturze biologicznej pojawiają się dwie wersje jednej nazwy: egzon i ekson. Która jest poprawnie utworzona? Jaka jest zasada tłumaczenia cząstki ex- w wyrazach pochodzących z łaciny, a przyjmowanych za pośrednictwem j. angielskiego?
  • eryzjański czy eryzyjski?
    30.10.2007
    30.10.2007
    Witam, chciałbym się zapytać o przymiotnik od imienia greckiej bogini Eris. Eryzjański, eryzyjski czy może jeszcze inaczej?
    Osobiście wydaje mi się, że pierwsza forma jest poprawna, jednakże tą ostatnią upowszechniło najpopularniejsze tłumaczenie Principii Discordii (która opowiada o kulcie Eris) i tejże formy używa większość znanych mi ludzi, broniąc się brzmieniem.
  • Fakultatywny przecinek

    15.02.2021
    15.02.2021

    Od dłuższego czas zastanawiam się, jak to jest z przecinkiem przed że w zdaniach złożonych. Jako przykład:

    "Czy wiedziałeś, że choćbyś starał się z całych sił, nigdy nie osiągniesz najlepszego wyniku?"

    Czy to "że" nie odnosi się do 3. zdania? Czy "choćbyś starał się z całych sił" nie trzeba lub można potraktować jako wtrącenie?

    "Czy wiedziałeś, że - choćbyś starał się z całych sił - nigdy nie osiągniesz najlepszego wyniku?"

    Można czy nie można? Jeśli tak, to można czy trzeba?

  • formy trybu rozkazującego
    11.03.2003
    11.03.2003
    Szanowni Państwo!
    Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
    Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
    W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
    1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
    2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
    Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
    Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
    Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
    I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
    Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
    Z serdeczną wdzięcznością,
    Helena Kazancewa
  • Giacomo czy Giacoma Pucciniego?
    20.10.2004
    20.10.2004
    Szanowny Panie Profesorze, Życie Giacomo Pucciniego (czy Giacoma)?
    Dziekuje i pozdrawiam,
    Anna
  • Głódź – Głodzia
    6.06.2008
    6.06.2008
    Szanowna Poradnio,
    interesuje mnie odmiana nazwiska Głódź. Czy w przypadkach zależnych ó wymienia się na o? Jest to chyba związane z procesami zachodzącymi dawniej w polszczyźnie. Proszę o wyjaśnienie, ponieważ ostatnio w mediach często słyszałam formy Głódzia, z Głódziem, które wydają mi się niepoprawne.
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Grzyb-pasożyt (tak jest w WSO) czy grzyb pasożyt (jak podpowiada logika)?
    13.11.2019
    13.11.2019
    Pisze się grzyb-pasożyt czy grzyb pasożyt?
    Grzyb pasożyt to inaczej grzyb pasożytniczy, więc moim zdaniem przy zapisywaniu tego wyrażenia rzeczownikowego powinna obowiązywać reguła [135] 25. Poza tym z niezrozumiałych dla mnie powodów (omyłka?) pisownię z łącznikiem uzasadniono regułą [186] 50, dotyczącą przymiotników.
    Z góry dziękuję za wyjaśnienie tej kwestii i pozdrawiam,
    MK
  • hłaszcze
    24.01.2013
    24.01.2013
    Jakie jest znaczenie słowa hłaszcze użytego w tekście piosenki Wojciecha Młynarskiego Po prostu wyjedź w Bieszczady:
    I z gitarą, jak Michotek, w polski Teksas rusz,
    z pojedynki wilkom strzelać w paszczę,
    po przygodę, po urodę życia pośród leśnych głusz,
    tam, gdzie życie nikogo nie hłaszcze

    Cyt. za: W. Młynarski, Moje ulubione drzewo, czyli Młynarski obowiązkowo, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
  • hodowla owczarka
    25.03.2007
    25.03.2007
    Która forma jest poprawna: hodowla owczarka niemieckiego czy hodowla owczarków niemieckich?
    Proszę o wyjaśnienie.
  • Huberath i Villentretenmerth
    3.07.2006
    3.07.2006
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie brzmi: jak odmieniać nazwisko – a właściwie pseudonim – pisarza Marka S. Huberatha? Chodzi mi głównie o formę miejscownika: Huberathu, Huberacie czy jeszcze inaczej? Analogiczny problem mam ze złotym smokiem Villentretenmerthem (z opowiadania Granica możliwości Andrzeja Sapkowskiego).
    Pozdrawiam
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego