pieśń
  • Mierz siły na zamiary
    12.09.2002
    12.09.2002
    Witam!
    Od lat walczę z moją rodziną w sprawie interpretacji pewnego zwrotu zaczerpniętego z rodzimej klasyki. Chodzi o Mickiewiczowskie „Mierz siły na zamiary”. Większość Polaków, w tym moja rodzina używa go w sensie 'Nie porywaj się z motyką na słońce'. Moim zdaniem to znaczy coś dokładnie przeciwnego–zachęta do romantycznego porwania się z motyką na słońce. Pytanie zatem brzmi: jakie jest znaczenie tego zdania?
  • Muriaty i szagriaty
    15.01.2020
    15.01.2020
    Może nie tyle pytanie, co próba częściowej odpowiedzi na zasadne pytanie Czytelnika/czki z 18.12.2007 r. o – delikatnie mówiąc – nietrafne użycie słów muriaty i szagriaty w polskiej wersji znanej piosenki biesiadnej. Nie będę tak elokwentny jak autor odpowiedzi [https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/muriaty-i-szagriaty;8770.html], pan Piotr Sobotka z UMK; ograniczę się do paru uwag. Pierwowzór utworu to popularna pieśń cygańska. W oryginale jest tam słowo szatraty – forma zależna rzeczownika szatra (namiot). Drugie słowo też ma źródło cygańskie.
  • muriaty i szagriaty
    18.12.2007
    18.12.2007
    Co oznaczają wyrazy muriaty i szagriaty z popularnej pieśni biesiadnej? Zob. http://www.google.pl/search?hl=pl&q=muriaty+trojka
  • Nazewnictwo mikrotoponimów miejskich

    30.06.2023
    30.06.2023

    Nazwy skwerów i placów ze słowem „imienia”

    Czy rzeczą poprawną jest stosowanie w oficjalnym nazewnictwie miejskich skwerów, placów i rond w jednej miejscowości wyrażenia „imienia” (np. skwer im. Oficerskiej Szkoły Artylerii, skwer im. 4 Czerwca 1989, rondo imienia Heleny Grossówny, most im. Józefa Piłsudskiego, ale w tej samej miejscowości również: skwer Anny i Leona Torwirtów, rondo Niepodległości, plac 18 Stycznia 1920). Czy nie obowiązuje tu czasem zasada ujednolicenia nazw? Bo wyrażenie „imienia” pasuje raczej do nazw budynków (szkół, teatrów, przedszkoli). Czy to słowo przy nazwach miejskiej topografii nie jest nadmiarowe i pompatyczne?

  • Nazwy ustaw w języku polskim
    11.05.2020
    11.05.2020
    Szanowni Państwo,
    czy tłumacząc z języka obcego na język polski nazwy ustaw, należy stosować pisownię pierwszego słowa danej ustawy od wielkiej litery, czy może zasada to obowiązuje jedynie nazw ustaw polskich?
    Bardzo proszę o odpowiedź w imieniu koleżanek i kolegów tłumaczy w Niemczech.
    Z wyrazami szacunku
    Leszek Woszczak
  • O przegłosach
    14.07.2020
    14.07.2020
    Proszę o wyjaśnienie i podanie nazwy procesu, który zaszedł w języku polskim, wskutek którego „e” bądź jać zamieniają się w „io” i porównanie go z podobnym zjawiskiem w języku rosyjskim i wyjaśnienie ewentualnego pokrewieństwa. Zjawisko w obydwu językach nie zawsze lub wręcz rzadko się pokrywa, np. pl pieśń piosenka, ale ru piesnia piesenka; pl. anioł, ale ru angieł; pl miotła, ale ru mietła. Czasem jednak pokrywa się, np. w imieniu Piotr bądź słowie pomiot.
    Dziękuję za info!
  • O wejściu w szkodę i oczach czarnych

    1.02.2024
    1.02.2024

    Szanowni Państwo,

    na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

  • Pisanie ikon
    11.01.2018
    11.01.2018
    Szanowni Państwo,
    moje stwierdzenie o malowaniu ikony często spotyka się z ostrą reakcją rozmówcy: „Ikon się nie maluje, ikony się pisze!”.
    Które wyrażenie jest poprawne w języku polskim?
    Zawsze sądziłam, że pisanie ikon to kalka z języka rosyjskiego, w którym pisać znaczy ‘malować’ (po rosyjsku pisze się także obrazy). A może ma to jakieś znaczenie kulturowe? Czy w takim razie będzie ważne, czy mówimy o ikonie prawosławnej czy np. o konie katolickiego artysty z Hiszpanii?

    Pozdrawiam
  • polszczyzna i rodzina
    5.04.2011
    5.04.2011
    Witam,
    chciałabym zapytać, czy warto zmieniać gramatycznie poprawne moi rodzice na moje rodzice, jeżeli o rodzicach mówi osoba, która urodziła się i rośnie w rodzinie składającej się z dwu kobiet?
    Z góry dziękuję za odpowiedź!
  • Powietrze
    1.04.2020
    1.04.2020
    Szanowni Państwo,
    w pieśni błagalnej „Święty Boże” śpiewamy:
    Od powietrza, głodu, ognia i wojny
    Wybaw nas Panie!.
    Proszę powiedzieć, dlaczego Bóg ma nas uchronić przed powietrzem? Czy znamy inny przekład właściwej suplikacji?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
    Mario Jakub Kiliński
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego