Proszę o wyjaśnienie poprawności użycia zwrotu spytać się. Czy przykładowe zdanie Ojciec Gereba przyszedł na plac spytać się czy jego syn jest zdrajcą jest niepoprawne? Wg nauczyciela języka polskiego w klasie 5 SP użycie się jest tu niedopuszczalnym błędem.

Szanowni Państwo,
czy słusznie odnoszę wrażenie, że pod wpływem angielszczyzny giną polskie formy syntetyczne (bieleć) i stałe związki frazeologiczne (nabierać gładkości) na korzyść zuniformizowanych form analitycznych (stawać się białym, gładkim)? Czy mam rację, że taka tendencja istnieje i że ujmuje ona polszczyźnie zwięzłości?
Z serdecznym pozdrowieniem
Jakub Ekier

Szanowni Państwo!

Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.

Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?

Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.

Z poważaniem

Adrian Fröhlich

Dzień dobry,
czy poprawny jest powszechnie ostatnio stosowany, m.in. przez dziennikarzy w programach informacyjnych, zwrot ciężko powiedzieć?
Czy coś może kosztować taniej lub drożej (zamiast kosztować mniej lub więcej)?
Pozdrawiam serdecznie
Maria Poniewierska

Witam,

jestem w trakcie tłumaczenia tekstu z dziedziny astronomii (z języka angielskiego na polski), w którym ważną rolę odgrywa styl wypowiedzi. W oryginale przyjęta forma to we lub you („Our best theory of gravity at the moment is…”, „…when you throw a rock…”). Chciałabym wiedzieć, czy w języku polskim możliwe jest zastosowanie kalki językowej i tym samym formy my lub ty w stylu półformalnym (dział najczęściej zadawanych pytań Instytutu Kosmologii)?

Szanowni Państwo,
który zapis jest poprawny: uchetany czy uhetany, uchetać czy uhetać? Słowniki jeszcze nie notują tych wyrazów, a uzus jest zróżnicowany. Dziękuję za rozwianie wątpliwości!
Z pozdrowieniami
a.

Niedawno usłyszałem, jak pewien ksiądz w kazaniu użył zwrotu umacnia nas we wierze. Ja uważam, że poprawnie powinien powiedzieć w wierze? Na zwróconą delikatnie uwagę odpowiedział mi: we wierze jest poprawnie. Kto ma rację?

Szanowni Państwo,
ostatnio bardzo często spotykam się z wyrazem wiodący (jako przymiotnikiem, nie jako imiesłowem), co zaczyna mnie trochę drażnić. Mimo że SPP kwalifikuje go jako niepoprawny, przymiotnik ten staje się coraz bardziej modny. Czy Państwa ocena tego wyrazu też jest tak kategoryczna, czy raczej nie uważają Państwo jego użycia za szczególnie duże wykroczenie językowe? Z czego, Państwa zdaniem, wynika atrakcyjność wiodącego?
Łączę wyrazy szacunku
Dominik

Spotkałem się z wypowiedzą polonisty, że włączam używa się, gdy czynność opisywana jest jednokrotna (właśnie włączam komputer lub też go wyłączam), a włanczam, gdy czynność ta opisuje powtarzalne zachowanie („Przed wyjściem zawsze wyłanczam światło”, „Po przebudzeniu włanczam komputer” itp.). Zastanawiam się, czy wymowa włączam i wyłączam, z użyciem [an] zamiast [on], jest po prostu regionalizmem czy błędem.

Dzień dobry, mam pytanie – czy polski alfabet zawiera litery „q”, „X” i „V” ? Jaka jest oficjalna wykładnia w tym temacie na rok 2019?
Pytam, bo mój syn (klasa 5 SP) otrzymał obniżoną ocenę z kartkówki z alfabetu, bo nie wymienił tych liter. Polonista, z tego co wiem, powołał się tu na normę szeregowania alfabetycznego PN-N-01223:1980. Czy jest ona obowiązująca w tym przypadku? Do klasy 4 syn był uczony, że są tylko 32 litery alfabetu bez „v”, „x” i „q”.

Będę wdzięczna wyjaśnienie. Pozdrawiam.