polsko-czeski
  • Polskie no a czeskie i słowackie ano
    30.04.2020
    30.04.2020
    W języku potocznym nagminnie używa się zwrotu no zamiast tak. Jakie jest tego źródło? Czy to no ma jakiś językowy związek z czeskim i słowackim ano jako odpowiednika naszego tak?
  • formy żeś / žes w języku polskim i czeskim
    29.03.2010
    29.03.2010
    Szanowni Państwo!
    W języku czeskim forma žes ma charakter zarówno potoczny, jak i archaiczny (czy też może: książkowy). Czy polskie żeś pozbawione jest tego drugiego nacechowania?
    Pozdrawiam,
    Grzegorz Korzeniowski
  • czeska czy czeski Litomyšl?
    7.09.2013
    7.09.2013
    Witam.
    Pytanie dotyczące odmiany nazwy miejscowej Litomyšl (miasto w Czechach, pisze się też: Litomyśl). W języku czeskim gramatycznie jest ona rodzaju żeńskiego, chociaż bywa odmieniana jak rodzaj męski. Jaką odmianę przyjąć w języku polskim?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Michał Łuczyński
  • czeskie nazwy miejscowe
    15.11.2006
    15.11.2006
    Dzień dobry,
    zwracam się do Państwa z następującym problemem – tłumaczę tekst z języka czeskiego i nie wiem, jak przetłumaczyć nazwy miast, np. Hostašovice, Straník, Nový Jičín, Šenov, Kunín. W tekście polskim zachować oryginalną pisownię z wszystkimi haczykami i długościami czy też skasować wszystkie „daszki” i „kreseczki” (Hostasovice, Stranik, Novy Jicin), czy też napisać to „po polsku” – Hostaszowice, Stranik, Nowy Jiczyn?
    Dziękuję
    Iza Żur
  • Dzierżawczość w języku polskim
    22.03.2016
    22.03.2016
    Drodzy sąsiedzi,
    chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
    1. Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
      Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
    2. Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela
    3. Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
      Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.

    W związku z tym mam pytania:
    • Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
      Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom?
    • Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
    • Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź
    Jan Zidek
  • Czechy czy Republika Czeska?

    17.11.2020
    25.03.2003

    W polskim tłumaczeniu traktatu zjednoczeniowego z Unią Europejską (a konkretnie – w tekście dostępnym w portalu Gazeta.pl) nagminnie występuje wyrażenie Republika Czeska, podczas gdy w tych samych kontekstach (często wręcz w tym samym zdaniu) pisze się: Polska, Węgry, Estonia itd. Czy w takim wypadku Republika Czeska nie jest po prostu niefortunną kalką z angielskiego Czech Republic? Chyba należałoby napisać Czechy, a Republikę Czeską zarezerwować dla tych kontekstów, w których podaje się pełne nazwy państw: Rzeczpospolita Polska, Republika Węgierska itp. Problem ten dotyczy zresztą nie tylko przytoczonego traktatu, ale i innych publikacji, jak np. reklamy biur turystycznych.

  • Praga czeska
    25.11.2004
    25.11.2004
    Skąd się wzięło określenie Praga czeska (Czeska?)? Nie mówimy przecież francuski Paryż, brytyjski Londyn ani włoski Rzym. Czy chodzi tutaj o odróżnienie miasta od dzielnicy Warszawy? Ale przecież w wypadku dzielnicy mówimy na Pradze, a nie w Pradze. Czemu więc „Byłem w Pradze czeskiej (Czeskiej?)”?
  • Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę

    31.01.2022

    Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę - czy to odcień?


    Dzień dobry,

    Niedawno zastanawialiśmy się z lubą, jak mogli Polacy/Słowianie określać kolory i barwy/farby, zanim też zaczerpnęli te nazwy z języków odpowiednio romańskich i germańskich. Czy istnieje jakieś pierwotnie nasze określenie na kolor? Czy to może odcień?

  • słowackie nazwy geograficzne w polskiej publikacji
    29.03.2011
    29.03.2011
    Witam.
    Pytanie dotyczy odmiany słowackich nazw geograficznych w polskiej książce. Mamy Železný potok (w oryg. odmianie: Železného potoka), czy do rdzenia dodamy polskie końcówki deklinacyjne Železn-y potok, Železn-ego potoku? Czy stosujemy zasady polskiej pisowni również do rzeczownika? W języku słowackim pisany małą literą, czy u nas winien być pisany dużą? Czy konieczne jest zastosowanie kolejności - potok Železny, czy można pozostać przy słowackiej – Železny potok.
    Serdecznie dziękuję za odpowiedzi.
    Agnieszka
  • polonistyka czy filologia polska
    27.12.2005
    27.12.2005
    Witam! Mam pytanie odnośnie dwóch określeń: polonistyka i filologia polska, czy tych zwrotów można używac zamiennie, czy są różne? Spotkałam się z różnym ich stosowaniem, gdyz np. na UJ jest Wydział Polonistyki, a na innych uczelniach Wydziały Filologii Polskiej. Na czym polega różnica, jeśli taka w ogóle jest?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego