Szanowni Państwo,

mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

Z poważaniem,

Maciej

Czy dopuszczalna jest jeszcze pisownia nazw powstań (Powstanie Listopadowe) wielką literą?

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy związku podolski złodziej. Od czego pochodzi ten frazeologizm oraz co dokładnie oznacza?
Z poważaniem,
Przemysław Żbikowski

Szanowna Pani Profesor,
w poradzie pt. Chochlik drukarski (7.05.2018) udzielona odpowiedź, w mojej ocenie, dotyczy raczej znaczenia tego zwrotu/określenia, a mnie w swoim pytaniu chodziło o jego etymologię, historię: kiedy, gdzie i jak powstał.

Pozdrawiam
Stratos Vasdekis

W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar

Jaki rodzaj gramatyczny należy przypisać nazwom hitlerowskich formacji SA i SS? Czy SS powstała, powstało, czy powstał? To samo się tyczy się SA. Jaka zasada gramatyczna tym rządzi?

Szanowni Państwo,
dość powszechnie spotykam się z poglądem, że polszczyzna powstała w oparciu o dialekt wielkopolski i małopolski przy niewielkim udziale mazowieckiego. Co było powodem, że to właśnie te, a nie inne dialekty (np. brak udziału dialektu śląskiego) stały się podstawą polszczyzny ponadregionalnej?
Łączę wyrazy szacunku i serdeczne pozdrowienia,
Filip Cerkaski

Szanowni Państwo,
w Misznie w tekście zasadniczym jest stosowana wielka litera w wyrazie Mędrcy, np. „Mędrcy mówią’’, a dalej jest ich wypowiedź. W przedmowie zaś litera mała, np. mędrcy, mędrcy rabiniczni. Czy nie powinna być zawsze wielka? Zapisano również Talmud Jerozolimski, Talmud Palestyński wielką literą, ale Biblia hebrajska. Czy nie powinno się konsekwentnie kierować zwyczajem i pisać Biblia Hebrajska?
Z wyrazami szacunku
Iwona Stachowicz

Szanowni Państwo!
Od kilku dni zastanawia mnie kwestia pisowni nazewnictwa styli architektonicznych, ze szczególnym uwzględnieniem gotyku. Dotąd, w żadnym opracowaniu naukowym, nie spotkałam się z pisownią tego słowa z użyciem wielkiej litery; nie proponuje tego także moje wydanie Słownika wyrazów obcych PWN, choć jest ono dosyć stare… Znajoma osoba jednakowoż bardzo upiera się przy pisowni Gotyk, powołując się na fakt, że słowo to jest pochodzenia obcego oraz na słownik (nie znam wydania).

Czy poprawne jest wyrażenie po czterokroć? Słowniki notują wyłącznie formę czterykroć (choć obocznie wielekroć i wielokroć), jednak w tekstach, zwłaszcza współczesnych, wariant czterokroć występuje wcale nie tak rzadko. Co zaś do wielekroć i wielokroć, czy którejś z tych form należy dawać pierwszeństwo?