przekształcenie
  • niewierny Tomasz
    6.04.2005
    6.04.2005
    Czy można pisać niewierny tomasz przez analogię do takich rzeczowników pospolitych jak judasz, herostrates (USJP), herkules, otello, hamlet? Człowiek przynoszący złe wieści to hiob czy Hiob (hioba nie znalazłem w słownikach)? W Kopalińskim jest też ZACHEUSZ (człowiek, który bywa na wszelkich publicznych zabawach) – niestety napisany tylko wielkimi literami. Pisać go małą czy dużą?
  • oboczność ą/ę

    22.10.2023
    22.10.2023

    Dlaczego oboczność ą/ę jest tak nieregularna w różnych podobnie zbudowanych słowach i ich rodzinach?

    ząb — zęby — zębowy — ząbek

    dąb — dęby — dębowy — Dębki

    sąd — sądy — sądowy — podsędek — sędzia

    pęd — pędy — pędny (chyba brak słowa z ą)

    ląd — lądy — lądowy — przylądek (chyba brak słowa z ę)

    rząd — rzędy/rządy — rzędowy/rządowy — porządek

    krąg/kręg — kręgi — kręgowy — krążek

    Dziękuję za wyjaśnienie

    Łukasz

  • pekaesy
    15.06.2009
    15.06.2009
    Szanowni Państwo,
    zastanawiałem się ostatnio, dlaczego w mowie potocznej nazywa się bokobrody pekaesami? Ja po raz pierwszy spotkałem się z takim użyciem tego terminu w filmie Juliusza Machulskiego Kilerów dwóch, ale nie jestem w stanie ocenić, czy już wcześniej się tak mówiło, i jeśli tak, to dlaczego?
  • pieriestrojka czy pierestrojka?
    25.05.2006
    25.05.2006
    Szanowni Eksperci, jak właściwie należałoby zapisywać nazwę przekształceń systemu komunistycznego w ZSRR, zapoczątkowanych przez M. Gorbaczowa – pieriestrojka czy też pierestrojka i dlaczego właśnie tak? Natknęłam się na oba warianty i mam wątpliwości.
    Pozdrawiam serdecznie
    A.
  • Pochodzenie słowa rzeczywistość

    28.07.2021
    28.07.2021

    Szanowni Państwo,

    chciałbym się dowiedzieć, jaka jest etymologia słowa rzeczywistość.

    Pozdrawiam

  • prącie i pręt

    23.09.2023
    23.09.2023

    Czy prącie i pręt są wyrazami pokrewnymi?

    Dziękuję za objaśnienie,

    Łukasz

  • Proste, że tak

    25.01.2022

    Witam.

    Od jakiegoś czasu mam nawyk odpowiadania w sposób potwierdzający, używając zwrotu  Proste że tak. Już kilku nauczycieli, podłapując, że już któryś raz używam tego zwrotu, zwrócili mi uwagę, że nie powinienem odpowiadać tak nauczycielowi, że to nieuprzejme i że nie wypada. Osobiście, nie wydaje mi się to zwrotem potocznym, oraz nie czuje w takiej odpowiedzi większego lekceważenia niż przy zwykłym tak. Czy nauczyciele mają rację? Czy jest to język potoczny? Pozdrawiam.

  • przełożony
    4.03.2010
    4.03.2010
    Witam,
    bardzo interesuje mnie pochodzenie słowa przełożony w rozumieniu 'ktoś, kto jest nad nami, kto jest naszym przełożonym'. Dlaczego akurat przełożony? Próbowałem znaleźć w tym jakiś sens, ale jedyne, co przyszło mi do głowy, to przekształcenie z formy przedłożony, gdzie łożony znaczy 'usytuowany przed nami'. Proszę o pomoc.
  • przymiotniki pochodzące od nazw rzek
    28.11.2005
    28.11.2005
    Jakie są zasady budowania przymiotników określających położenie nad rzeką? W słownikach i na mapach można znaleźć kilka: nadwiślański, nadodrzański, nadbużański, nadwarciański, nadbiebrzański, naddniestrzański… A jak będą brzmiały analogiczne przymiotniki od nazw San, Wisłok, Wisłoka, Tamiza, Ob, Kongo, Nil, Tygrys, Missisipi, Mekong…?
  • róść – rosnąć

    14.10.2023
    14.10.2023

    Dzień dobry,

    dosyć często widzę w Internecie sformułowanie „serce rośnie”, co wg mnie jest błędem. Jan Kochanowski pisał, że „serce roście” w znaczeniu takim, iż się raduje. Znajomy próbuje mnie przekonać, że „rość” to znaczy również rosnąć, więc związek frazeologiczny „serce rośnie” jest poprawny. Moim zdaniem nie jest. Chciałbym prosić o opinię.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego