Dzień dobry,

w sztuce I.Witkiewicza „Szewcy” użyto słowa „rzeczułki” w objaśnieniu, w notatce na dole - w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy. W słownikach internetowych znajduję jedynie powiązanie tego wyrazu z wyrazem „rzeka”. Czy zatem poprawne jest wciąż stosowanie na co dzień słowa „rzeczułki” w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy? A może to już archaizm? Bardzo mi się to słowo podoba i mam ochotę je popularyzować. Proszę uprzejmie o odpowiedź.

Z poważaniem

Anna

W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar

Na sprawdzianie z nieodmiennych części mowy było następujące polecenie:

„Zamień przymiotniki na wyrażenia przyimkowe: owocowa sałatka - …”

Podano odpowiedź: „sałatka w owocach”. Czy to jest błędna odpowiedź? „W owocach” jest chyba wyrażeniem przyimkowym. Po drugie, jakkolwiek nie jest to może popularna potrawa ale istnieje. Robi się sałatki w owocach np. w arbuzach, czy kokosach. Na świecie jada się japońskie sałatki furutsu ippai.

Dzień dobry,

czy od czasownika skoczyć można utworzyć imiesłów przymiotnikowy bierny?

Bardzo proszę o rozstrzygnięcie, czy w pracy naukowej (dotyczy systemu kształcenia w dwudziestoleciu międzywojennym), w której bardzo często wspominam o Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, mogę stosować skrót Ministerstwo WRiOP, czy może powinno być wyłącznie MWRiOP.
A co z ministrem? Jak skrócić wyrażenie Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego? Czy mogłoby być po prostu Minister WRiOP, a może skoro WRiOP jest skrócone, to powinno być również Min.

Jak fonetycznie szczegółowo zapisać wyraz słońce? Chodzi mi konkretnie o to, co dzieje się dokładnie z literą/głoską [ń].

Dzień dobry,

jak utworzono te innowacje leksykalne?

doktorka – kobieta doktor

lasostep – teren stepowy z obszarami leśnymi

guzdracz – człowiek, który się guzdrze

zamordyzm – rządy tyrańskie, rygorystyczne

dręcznik – podręcznik, który dręczy

mankowicz – człowiek, który zrobił mankowicz

darczyni – kobieta darczyńca

kolekcjonista – człowiek, który coś kolekcjonuje

bezmyślniak – człowiek, który nie myśli

niekumpel – ktoś, kto nie jest kolegą.

Szanowni Państwo,
proszę o wyjaśnienie sprzeczności, z którą coraz częściej mam do czynienia w trakcie pracy w urzędzie. Jaka jest poprawna forma przy pisaniu listu do osoby zajmującej stanowisko np. w starostwie: Pan Jerzy Kułak, Starosta Radzyński czy Pan Jerzy Kułak, Starosta radzyński?
Z poważaniem,
Jolanta Wiśniewska

Proszę o rozwianie moich wątpliwości dotyczących używania zaimka swój.
Który z poniższych przykładów jest poprawny pod względem gramatycznym?

1. Zachęca komisję do uwzględnienia w jej pracach wniosków z wcześniejszych badań.
   
2. Zachęca komisję do uwzględnienia w swoich pracach wniosków z wcześniejszych badań (Tak jak w zdaniu: Zachęca komisję, aby uwzględniła w swoich pracach wnioski z wcześniejszych badań).
   

Szczytno – miasto znane chyba każdemu Polakowi. Ale czy również wiadomo, gdzie jest powiat szczycieński? Otóż ów powiat nie jest powiatem miasta Szczycien, jak by się mogło wydawać, tylko Szczytna. Wojewoda również uważa się za szczycieńskiego. Pytanie: czy Krzyżacy Sienkiewicza byli szczycieńscy czy szczytnowscy?
Z poważaniem
R. Hellich