przymiotnikowy
  • wolnostojący?
    4.12.2007
    4.12.2007
    Szanowni Eksperci,
    proszę o rozstrzygnięcie: okap wolnowiszący czy wolno wiszący, wanna wolnostojąca czy wolno stojąca (przy założeniu, że oznacza to jakiś rodzaj konstrukcji wymienionych przedmiotów)?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Joanna
  • w Podkarpackiem
    22.11.2002
    22.11.2002
    Często słyszy się w telewizyjnej pogodzie zkończenia województw: w warszawskiem, krakowskiem, podkarpackiem. Jestem z Małopolski i nigdy nie słyszałem, żeby ktoś tak tego typu wyrazy wymawiał. Nie ma tego -kiem, -giem, tylko formy w podkarpackim, pomorskim. Jak powinno być właściwie? Czy obie formy są poprawne? Która ewentualnie jest ogólnopolska? Dziękuję!
  • w Poznańskiem
    27.02.2009
    27.02.2009
    Witam,
    kiedy mówi się o Województwie Poznańskim, a kiedy o Poznańskiem? Przyznam, że druga forma brzmi dla mnie bardzo archaicznie, a reguły co do stosowania obu form są dla mnie dosyć nieostre. Czytałem kiedyś, że Polska Akademia Umiejętności ustaliła w 1936 r. końcówki -im//-ym. Skąd więc taki wyjątek?
    Pozdrawiam.
  • wpół przymknięty czy wpółprzymknięty?
    5.04.2002
    5.04.2002
    W „Innym słowniku języka polskiego PWN” w haśle wpół jest przykład „Wyjął z teczki wpół wyblakłą kartkę papieru”. Ale jest też hasło wpół- jako cząstka tworząca przymiotniki. W „Nowym słowniku ortograficznym PWN” mamy więc hasła wpółobłąkany, wpółprzegniły itd. Szczególnie mnie intryguje, dlaczego inną miarę przyłożono do słów przegniły i wyblakły, skoro oba są takim samym przypadkiem gramatycznym – albo obydwa są przymiotnikami, albo (w zależności od szkoły) obydwa są imiesłowami biernymi.
    Jeszcze lepszy przykład (bo dotyczący tego samego wyrazu) można znaleźć w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego. W haśle wpół czytamy: „Zarzucił wędkę i wpół przymkniętymi oczami obserwował korek na wodzie"; ale oprócz tego jest osobne hasło wpółprzymknięty.
    Przypomina to trochę problem pisowni nie z imiesłowami – w jednych kontekstach rozróżnienie między pisownią łączną i rozdzielną było istotne, kiedy indziej treści wyrażone przez jedno i drugie były niemal synonimiczne. Wygląda na to, że tu jest podobnie i że w zasadzie dałoby się obronić pisownię wpół przegniły wbrew słownikowemu rozstrzygnięciu. Czy jednak rzeczywiście? I co wtedy z przymiotnikami nie pochodzącymi od czasowników?
    Proszę o wyjaśnienie tej trudności.
    Dziękuję.
  • wspierany przez

    26.06.2023
    26.06.2023

    Dzień dobry, będę bardzo wdzięczna za podpowiedź, czy w takiej sytuacji, jak opisana w poradzie: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Neosemantyzm-wspierac;22706.html, poprawne jest stwierdzenie że coś jest wspierane przez technologię czy raczej należy powiedzieć „wspierane technologią” a przyimek „przez” jest zarezerwowany dla czynności wykonywanych przez ludzi? Np. „nauka wspierana przez technologię” czy „nauka wspierana technologią”? A może oba sformułowania można uznać obecnie za poprawne? Pozdrawiam serdecznie

  • w sprawach nieuregulowanych – w sprawach nie uregulowanych
    2.12.2015
    2.12.2015
    Piszemy:
    w sprawach nieuregulowanych
    czy
    w sprawach nie uregulowanych?
    Nie razem czy osobno?
  • W sprawie zapisu zestawień rzeczownikowych z początkowym członem pop
    11.05.2016
    11.05.2016
    1. Dlaczego mamy połączenie głucho-ciemny (głuchy i niewidomy), ale głuchoniemy (głuchy i niemy, bez łącznika)?
    2. Dlaczego mamy pop jazz, pop metal (bez łącznika), ale pop-music, pop-rock i pop-song? Czy te wersje pisowni (WSO 2016) są jedyne dozwolone, czy też są dopuszczone inne warianty (odpowiednio z łącznikiem i bez)?

    Z góry dziękuję za wyjaśnienie.
    Z poważaniem
    Agnieszka Buczkowska
  • Wykonujący

    24.05.2021
    24.05.2021

    Witam serdecznie,

    Zwracam się z pytaniem o pochodzenie przymiotnika  wykonujący.

    Czy pochodzi on od czasownika dokonanego (wykonać), czy od czasownika niedokonanego (wykonywać).

    Uprzejmie dziękuję za odpowiedź,

    Ewa Ł.

  • Wyłącznie nieunikniony
    28.11.2017
    28.11.2017
    Wiem, że piszemy wyraz nieunikniony razem, ale czy jest możliwość pisania tego wyrazu oddzielnie bądź czy kiedyś dopuszczano pisanie oddzielnie?
  • Wypełniać formularz
    25.11.2019
    25.11.2019
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące składni. Jakim typem dopełnienia jest wyraz formularz w zdaniu:
    Robotnik wypełniający formularz spojrzał w końcu niechętnie na urzędnika?

    Czasownik wypełniać jest przechodni, ale całe zdanie zawierające imiesłów nie podlega przecież pasywizacji. Jakich kryteriów użyć, by określić, z jakim typem dopełnienia (bliższym czy dalszym) mamy tu do czynienia – oczywiście przy założeniu, że jest to właśnie ten rodzaj części zdania.

    Łączę pozdrowienia
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego