Szanowni Państwo,
Mam trudności z ustaleniem, jak powinno się pisać wyrażenie katedra wawelska (chodzi o wielkość pierwszych liter słów).
I to samo, ale generalnie: skąd czerpać wiadomości na temat pisowni poszczególnych obiektów zabytkowych i turystycznych? Nazwy czy określenia poszczególnych wież, baszt, chat, kaplic, dzwonów itd. pisane są bardzo różnie w rozmaitych źródłach i w zależności od kontekstu. Na przykład kiedy chcę użyć wyrażenia dzwon Zygmunta, powinienem właściwie sprawdzić, czy istnieje taka nazwa własna (Dzwon Zygmunta), czy jest to tylko opisanie dzwonu Zygmunt (= dzwon ufundowany przez Zygmunta). Rzetelne wyjaśnienie takiego (czy innego) przypadku bywa czaso- i pracochłonne, i nie zawsze daje rezultaty.
Odpowiedź Poradni nt. klasztoru Franciszkanów pokazuje, że nawet jeśli znajdziemy poszukiwany ciąg wyrazów w słowniku ortograficznym, to jeszcze się może okazać, że podana pisownia dotyczy jednego z możliwych kontekstów, być może akurat nie tego, o który nam chodziło.
Opieranie się na materiałach wydawanych dla turystów wydaje mi się niebezpieczne, gdyż wydawca chcąc zachwalić swój „towar”, może nadużywać wielkiej litery. Czasem w grę też wchodzi wielka litera stosowana ze względów uczuciowych. Jak radzić sobie w tym językowym gąszczu turystyczno-zabytkowych atrakcji?

Szanowni Państwo,
czy sformułowanie, że coś spotkało się z negatywną krytyką jest pleonazmem?
Z poważaniem
X

Szanowni Państwo,
Chciałbym się zapytać o sprawę odmiany nazw własnych. Dlaczego w naszym języku dopuszcza się, że poszczególna nazwa, jak na przykład nazwa Jeruzalem, jest jednocześnie odmienna i nieodmienna? Czy nie byłoby łatwiej, gdyby te nazwy, które można dostosować do jednego z wzorców odmiany, były odmienne, a pozostałe nieodmienne?
Z wyrazami szacunku
Krzysztof

Moje pytanie dotyczy odmienności nazw zagranicznych miast, które przypominają rzeczowniki rodzaju męskiego w języku polskim, np. Gijón, Santander, Alkmaar. Wprawdzie słowniki określają je czasem jako nieodmienne, ale coraz częściej spotykam się z formami typu „mecz w Gijonie”, „drużyna z Santanderu”, „piłkarze z Alkmaaru”. Czy są one poprawne?

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Jak nazywa się głowę rodziny, jeśli jest kobietą? Reżim to matriarchat, ale osoba? Matriarcha? (skoro w patriarchacie jest patriarcha). Jeśli takie słowo nie istnieje, to jak określić kobietę, która sprawuje w rodzinie rządy autorytarne?
Pozdrawiam serdecznie
Dorota

Czy patrycjat i patrycjusze to pojęcia pokrywające się, czy rozdzielne? W https://sjp.pwn.pl/ patrycjat opisany jest zarówno jako warstwa społeczna starożytna, jak i nowożytna. W https://encyklopedia.pwn.pl/ hasła te nie są jednak powiązane odsyłaczami, a ich definicje oddzielają w czasie te dwa terminy – przypisują patrycjuszy (patricii) do starożytności, a patrycjat do nowożytności.

Szanowni Państwo,

od 24 lutego 2022 r. bardzo często w przestrzeni publicznej pojawia się słowo „pełnoskalowy” (w kontekście ataku Rosji na Ukrainę). Od tego czasu mnie samemu zdarzyło się go nawet użyć kilka razy. Jednakże po tym, jak ktoś zwrócił mi uwagę, że tego słowa nie zna żaden słownik, zaczęło mnie zastanawiać, czy istniało ono przed inwazją? Czy jest poprawne i dopuszczalne? Czy być może jest to jakaś kalka z języka angielskiego? Za odpowiedź serdecznie dziękuję.

Z wyrazami szacunku

BW

Dzień dobry,

jak brzmi biernik l. poj. słowa „penis”? Wg WSJP to rzeczownik r. męskorzeczowego, więc „penis”. Wg Słownika współczesnego języka polskiego pod red. B. Dunaja (1996 r.) to rzeczownik r. męskożywotnego (więc „penisa”). Wg SGJP biernik ten brzmi „penisa”, ale z rzadka spotyka się również „penis”.

Czy takiego samego rodzaju będą również synonimy tego słowa? I dlaczego akurat ta część ciała (podobnie jak „nos”, ale wyłącznie w wyrażeniu „mieć nosa”) może być w ogóle r. męskożywotnego?

Zwracam się do Państwa z prośbą o wyjaśnienie następującej kwestii. Jaki powinien być rodzaj czasownika w czasie przeszłym stawiany po nazwie podmiotu gospodarczego. Przykład PGE Obrót S.A. (taka nazwa spółki widnieje w KRS): czy udzielił, udzieliła czy udzieliło? Czy zmieni się rodzaj jeżeli nie dodamy skrótu S.A. czyli spółka akcyjna. Nadmieniam, że spółka powyżej wskazana jest „spółką córką” podmiotu PGE Polska Grupa Energetyczna S.A.