-
dwupak, trójpak, wielopak30.09.200830.09.2008Szanowni Eksperci,
przeczytałam w poradni obszerną wypowiedź na temat wielopaków. Chciałabym zadać dodatkowe pytanie: jak odmieniać to słowo – cena dwupaka czy dwupaku? Za pierwszą wersją według mnie przemawia analogia do słowa chłopak – chłopaka.
Dziękuję i pozdrawiam,
Joanna -
Dystopia – dystopijny czy dystopiczny?24.10.201724.10.2017Chciałbym zadać pytanie odnośnie przymiotnika dystopiczny. Dlaczego zapisujemy go właśnie w ten sposób? Przyjmując etymologię tego określenia od rzeczownika: dystopia, bardziej trafne wydaje się użycie wersji dystopijny na zasadzie paralelizmu do: antyutopia – antyutopijny oraz utopia – utopijny.
Czy poprawne będzie użycie przymiotnika dystopijny, czy raczej należy trzymać się słownikowej formy zapisu dystopiczny?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Filip Bukowski
-
dżdżysty
27.11.202327.11.2023Szanowni Państwo,
zastanawia mnie, czy słowa dżdżysty — skoro pochodzi od słowa „deżdż” — nie należałoby wymawiać jako [d-żdżysty, drzdżysty]. Tzn. pierwsze „dż” jak [drz] (np. w „drzewie”), a drugie „dż” - już normalnie, czyli tak jak się je teraz wymawia. I czy tak samo nie należałoby wymawiać dżdżownicy: [d-żdżownica].
Czy taka wymowa nie była pierwotna? Sami Państwo piszą, że w języku górnołużyckim mówi się „dešćownica”, więc wydaje mi się to oczywiste.
Z poważaniem
Andrzej M. Sołtan
-
film jako obraz10.09.200710.09.2007Czy film jest obrazem? Słowo to jest niesłychanie nadużywane w recenzjach i serwisach filmowych, które od dawna bombardują wiadomościami w rodzaju: „W Wenecji zaprezentowano dwa obrazy z Polski”, „Zagrał główną rolę w obrazie o Bobie Dylanie” itp. Zwolennicy obrazów twierdzą, że skoro na wydawnictwa płytowe mówi się albumy, a na malowane obrazy – płótna, to i na film można mówić obraz. Zaś studenci lingwistyki mówią, że użycie obrazu jest uzasadnione etymologicznie i historycznie. Kto ma rację?
-
Forma zaimka rzeczownego
2.10.20222.10.2022Prosiłabym o wskazanie, które formy są poprawne w zdaniu poniżej.
Wybierz mnie zamiast niego/jego (niej/jej).
Znajomi mówią, że skoro niego, niej stosujemy po przyimku, to należy wybrać jego, jej.
Trudno mi się z tym pogodzić. „Zamiast” też może występować w roli przyimka i w tym wypadku, moim zdaniem, tak właśnie jest (pisałabym: Wybierz mnie zamiast niego).
Dziękuję i pozdrawiam
AS
-
formuły powitalne1.11.20131.11.2013Szanowni Państwo,
pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
Kreślę się z poważaniem
— Mieszko Wandowicz
PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy).
-
formy na -łszy, -wszy w dialektach11.07.200811.07.2008Dzień dobry,
które zdanie jest poprawne: „Ogoliwszy się na łyso” czy „Ogoliłem się na łyso”? Zaznaczam, że mam na myśli zdanie proste, pojedynczą wypowiedź bez żadnego kontekstu. Czy można użyć tego typu imiesłowu zamiast zwykłego orzeczenia w zdaniu prostym?
Pozdrawiam i dziękuję za odpowiedź. -
Funkcja
17.12.201817.12.2018Szanowna Pani Profesor,
zadałem kiedyś pytanie o etymologię słowa funkcja w znaczeniu matematycznym (odpowiedź otrzymałem 12.06.2018 r.). A czy wiadomo, skąd Leibniz wziął ów termin? Czy słowo to istniało już wtedy w języku i miało takie znaczenie ogólne jak dzisiaj? Zapytam może tak: co w takim razie w ogóle wiadomo o historii słowa funkcja?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Gdzie mówią najczystszą polszczyzną?7.04.20037.04.2003Czy możliwe jest wyróżnienie w Polsce terenów, których mieszkańcy posługują się językiem polskim w formie „najczystszej”, tj. zawierającym jak najmniej terminów pochodzących z języków obcych? I odwrotnie: czy można określić takie miejsca, w których wpływy obcojęzyczne są wyraźniejsze niż gdzie indziej? Interesuje mnie też, czy wspomniane obszary pokrywałyby się z tymi, w których wymowa jest najbardziej pozbawiona różnych naleciałości.
Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję za pomoc
Robert -
gotów czy gotowy
26.09.202226.09.2022Źle odbieram takie zdanie: Przy peronie stoi pociąg gotów do odjazdu. Na własny użytek mam zasadę stosowania skróconej formy "gotów" tylko w odniesieniu do rzeczowników żywotnych. Czy są jakieś zasady stosowania formy gotów/gotowy?