rozpowszechniony
  • Hardy, czyli kiedy nowe znaczenie staje się poprawne

    18.01.2023
    18.01.2023

    Dzień dobry.

    Ostatnio coraz częściej spotykam się z użyciem słowa hardy w języku polskim w znaczeniu czegoś trudnego lub w znaczeniu intensywności (generalnie grupa znaczeń o pochodzeniu z angielskiego słowa hard). Nie zgadza się to jednak ze słownikową definicją przymiotnika hardy w słowniku PWN to jest (na chwilę obecną) dumny lub butny.

    Kiedy można uważać, że dane znaczenie słowa w języku polskim uległo rozszerzeniu i w ramach mowy potocznej nie jest błędnie używane?

  • Hiob czy Job?
    10.01.2006
    10.01.2006
    Witam serdecznie,
    w polszczyźnie występuje równolegle imię Hiob i Job na określenie tej samej postaci biblijej. Skąd się wzięła ta pierwsza, dziś bardziej popularna nazwa?
    Joba wprowadziła Biblia Wujka. Hiob w oficjalnych katolickich tłumaczeniach pojawił się w Biblii Tysiąclecia, natomiast funkcjonował i był znany wcześniej (wiem np o wydaniu Ogniem i mieczem z 1965 r., gdzie to imię jest tak użyte). Skąd to drugie imię, skoro do 1966 r. w całym Kościele był to Job?
    Pozdrawiam,
    Jarek Hirny
  • Holandia czy Niderlandy?
    14.10.2002
    14.10.2002
    Proszę o rozstrzygnięcie kwestii, jak brzmi pełna, poprawna nazwa państwa Holandia? Coraz częściej w rocznikach statystycznych pojawia się jedynie nazwa Niderlandy lub Królestwo Niderlandów. Dla wielu Polaków jest to mylące. Kwestia z pewnością będzie jeszcze bardziej aktualna po przystąpieniu Polski do UE, gdy zwiększy się potrzeba ujednolicania rożnych określeń, terminów, nazw itp. W WEP jest hasło Holandia, a dalej tylko Niderlandy i Królestwo Niderlandów, a zatem Holandia czy Niderlandy???
    Pozdrawiam i czekam na odpowiedź
    Marzenna Plewa
  • Idol i fan – czy antonimy?

    10.04.2017
    10.04.2017

    Szanowni Państwo,

    chcę nawiązać do mojego poprzedniego pytania o antonimy (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Fan-a-hejter;17642.html). W haśle „Antonim” w polskiej wikipedii jest napisane, że „do antonimów zalicza się też tzw. konwersje, czyli pary wyrazowe typu: (…) nauczycieluczeń”. Czy wikipedia ma tutaj słuszność? I czy w takim razie do takiej konwersji nie zaliczymy pary „idolfan”? Nie widzę różnicy między takim zestawieniem a parą „nauczycieluczeń”.


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • imiona portugalskie
    19.05.2013
    19.05.2013
    Szanowni Państwo!
    Moje pytanie dotyczy odmiany imion portugalskich zakończonych w na -e oraz -o. Zgodnie z zasadami przedstawionymi na stronie pwn.pl, a także wnioskując z kilkunastu Państwa porad, imiona zakończone na -o należałoby „normalnie” odmieniać. Jednak w języku portugalskim, inaczej niż w hiszpańskim, końcowe -o wymawia się jako [u], zaś -e jako zanikające [y] (Portugalia) lub jako [i] (Brazylia). Jednak odmiana Felipiego czy Vicentiego brzmi dość dziwnie.
    Paweł Szczepański
  • inbred i hybryd
    26.04.2002
    26.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Mam pytanie dotyczące słów inbred i hybryd. Czy mogę nimi (w tekście naukowym) zastąpić wyrażenia: linia wsobna i mieszaniec? Według niektórych opinii jest to stosowanie żargonu czy też propagowanie anglicyzmów, jednak wydaje mi się, że w długim tekście lepiej używać synonimów, a nie powtarzać za każdym razem: „Mieszaniec A okazał się lepszy od mieszańca B, jednak w porównaniu z mieszańcami C i D…”.
    Sprawdziłam, że obydwa słowa wystepują w słownikach języka polskiego i encyklopediach. Co ciekawe, słowo inbred jest traktowane jako synonim procesu chowu wsobnego, a nie jako równoważnik osobnika (osobników – w hodowli roślin – linii wsobnej) uzyskanego takimi właśnie metodami. Tymczasem hybryd oznacza roślinę lub zwierzę będące mieszańcem.
    Będę bardzo wdzięczna za rozstrzygnięcie tej kwestii.
    Z poważaniem –
    RBK
  • interagować

    29.12.2023
    29.12.2023

    Dzień dobry, spotkałam się w paru publikacjach z czasownikiem "interagować" (w znaczeniu „A interaguje z B” = „A i B wzajemnie na siebie oddziałują”). Czy taki czasownik jest poprawnie utworzony? Interesuje mnie również pochodzenie; w słownikach łacińskich nie znajduję „interagō”, od którego polski wyraz mógłby powstać.

  • Internacjonalizmy o greckich korzeniach

    9.04.2020
    9.04.2020

    Szanowni Państwo,

    w odleglejszej przeszłości greckie „ai” i „oi” były spolszczane do głoski „e” (np. pedagogika, ekonomia). W ostatnim czasie są transliterowane odpowiednio jako „aj” i „o” (np. pajdokracja, ojkofobia). Z czego wynika ta zmiana, czym była spowodowana i kiedy miała miejsce?

    Łączę pozdrowienia,

    Michał Kosacki

  • Introwertyzm a introwersja

    15.04.2021
    15.04.2021

    Dzień dobry,

    chciałabym zapytać, czym różnią się znaczeniowo takie określenia jak: introwersja i introwertyzm? Czy któreś z nich zarezerwowane jest dla danej dziedziny naukowej lub być może jedno z nich zawiera w sobie również drugie, będąc bardziej ogólnym?

    Dziękuję za odpowiedź,

    Justyna

  • i tak
    28.03.2013
    28.03.2013
    Czy używanie zwrotu I tak / I tak na przykład (rusycyzm?) na początku zdania jest zgodne z normami polszczyzny? Jeśli tak, to czy postawienie przecinka po ww. zwrotach jest błędem? Przykłady:
    I tak nazwisko van Gogha pojawia się już w pierwszym rozdziale powieści, w związku z portretem protagonisty.
    I tak na przykład większość z was prawdopodobnie zna pojęcie odporności stada.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego