sjp
-
Trzech panów w łódce 23.10.201723.10.2017Szanowni Państwo,
sięgnąłem po raz któryś po cudowną książkę Jerome’a Trzech panów w łódce (nie licząc psa). I nagle mnie tknęło: dlaczego Trzech panów w łódce, a nie Trzej panowie w łódce? Nie widzę żadnego logicznego powodu, aby stosować tu formę dopełniacza – a w mianowniku byłoby właśnie Trzej panowie… (tak samo, jak Trzej muszkieterowie). Czy ta forma ma jakieś uzasadnienie (na przykład – historyczne)?
-
Trzy pierwsze raty 26.06.202026.06.2020Wojciech Mann w swoim poście na Facebooku uznał, że sformułowanie trzy pierwsze raty jest błędne. Czy ma rację?
-
Tułów mierzy 25 cm
31.12.202231.12.2022Dzień dobry,
czy sformułowanie w rodzaju: „tułów zwierzęcia mierzy 25 cm”, „trasa mierzy 39 km” jest poprawne? Mnie osobiście razi, bo owo zwierzę i droga nie wykonują pomiarów, lecz „tułów zwierzęcia ma 25 cm długości”, a „trasa ma 39 km długości”.
-
Turnauowie
30.01.200730.01.2007[W odpowiedzi] https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/zyrau;7913.html [napisano]: „przykłady typu «Wciąż przybywa nam Turnaów» brzmią dość dziwnie”. Komentarz: Czy trzeba tak dziwnie szukać? Turnauowie to Turnau z żoną albo rodzina w szerszym ujęciu. Turnauów można odwiedzić. Można mówić o kamienicy Turnauów, wnuczce Turnauów czy o grobowcu Turnauów (jest taki na Cmentarzu Rakowickim, z prawidłową pisownią). Pod tym względem Turnauowie nie różnią się od Nowaków. Może warto zmienić wydźwięk tamtej odpowiedzi?
-
Tyber Tybr?7.02.20087.02.2008Wg Słownika poprawnej polszczyzny PWN – Tyber (nie: Tybr). Wg https://www.google.com/search?hl=pl&tbo=p&tbm=bks&q=Tybr formy Tybr mogli używać (piszę mogli, a nie używali, bo to tylko interpretacja skąpych wycinków) m.in. Górnicki, Koźmian, Słowacki, Żeromski, Iwaszkiewicz, Miłosz, Krzyżanowski, Janion (przypomina to sytuację z odpowiedzi https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/zdejmij-czy-zdejm;1665.html). Tybr jest w Słowniku peryfraz, czyli wyrażeń omownych. Czy to może nobilitować (bądź rehabilitować) Tybr?
-
tyle samo9.02.20159.02.2015Szanowni Państwo!
W rozmowie ze znajomymi uświadomiłem sobie, że nie umiem liczyć do tylu co oni. Bo (nie chcąc zostawiać tyla samego) czy umiem liczyć do tylu samo/tylu samych/tylu samu/tyla (za Doroszewskim) samego? Czy tyle samo odmieniać tak samo jak tak samo, czyli wcale, czy jak to samo? Czy tyle samo jest przysłówkiem, liczebnikiem czy ich połączeniem? W wyniku generatywnej burzy mózgów nie zabraknie mi przecież w klasie tylorga samorga dzieciorga [cyborga].
Z poważaniem
-
Tylko dysleksja 21.12.201821.12.2018Szanowni Państwo,
wyraz dysleksja słyszę czasem w formie dyslekcja. Byłem przekonany, że to błąd, ale natrafiłem na taki trop: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/dyslekcja;5424324.html. Czy to tylko literówka w haśle? Przy okazji ciekawe, że Doroszewski wywodzi tę nazwę inaczej niż np. encyklopedia PWN: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/dysleksja;4008086.html (wyjaśnienie encyklopedyczne brzmi na oko lepiej).
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Tytuł cyklu powieściowego13.12.201913.12.2019Reguła https://sjp.pwn.pl/zasady/Tytuly-czasopism-i-cykli-wydawniczych-oraz-nazwy-wydawnictw-seryjnych;629390.html mówi o cyklach wydawniczych. Czy cykl powieściowy jest w tym sensie cyklem wydawniczym? Jeśli tytuł pierwszej powieści staje się później tytułem cyklu powieściowego, to należy pisać np. „Wszystkie zwierzęta żyjące w lesie” (tytuł powieści, małymi literami) i „Wszystkie Zwierzęta Żyjące w Lesie” (tytuł cyklu, wielkimi)?
-
tytuły porad
18.02.201518.02.2015Szanowni Państwo,
po pytaniu https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/b-Nie-wszystkie-b-tytuly-zaczynaja-sie-mala-litera;15534.html cały czas zastanawiam się nad wielką literą w tytułach wiadomości mejlowych. Do tej pory zawsze tak zaczynałem, ale może najlepiej byłoby stosować taką zasadę jak Państwo? Choć w mejlach oficjalnych pisanych do osób wyżej postawionych mała litera wygląda mi niezręcznie.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Ubrać się jak filistyn
22.05.201622.05.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie etymologia powiedzenia ubrać się jak Filistyn, tzn. ubrać się zbyt lekko, wyletnić się. Wydawałoby się, że wywodzi się ze Starego Testamentu, ale nie udało mi się odszukać odpowiedniego fragmentu. A może się mylę i źródło leży gdzie indziej?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
