skojarzenie
  • legia cudzoziemska czy Legia Cudzoziemska?
    27.02.2004
    27.02.2004
    Według Nowego słownika ortograficznego pod redakcją E. Polańskiego legia cudzoziemska piszemy małymi literami, podczas gdy w Leksykonie PWN i w Słowniku nazw własnych Grzeni występuje pisownia Legia Cudzoziemska. Podobnie sprawa wygląda z wermachtem. W ortograficznym i u Grzeni jest podana pisownia wariantywna, a w leksykonie tylko Wehrmacht. Skąd się wzięły rozbieżności w publikacjach tego samego wydawnictwa?
    Agata Gogołkiewicz
  • leśny dziadek
    21.11.2014
    21.11.2014
    Szanowni Państwo,
    ostatnio modne jest w języku gazetowym i potocznym określenie leśny dziadek. Co ono właściwie oznacza i skąd się wzięło? Wydaje się, że użytkownicy rozumieją pod nim szeroką paletę znaczeń, aż po 'ktoś żałosny, marna postać'.
    Dziękuję z góry za odpowiedź.
    Łukasz
  • liczebniki
    24.10.2002
    24.10.2002
    Począwszy od 5 wzwyż jest wyraźna zależność liczebników porządkowych od głównych: pięć – piąty, sześć – szósty, siedem – siódmy, osiem – ósmy… To kreskowane ó w wyrazach szósty, siódmy, ósmy – jest odmienne, wymienia się na e lub o w odpowiednim liczebniku głównym. Tę samą wspólność rdzenia czuje się w parze trzy – trzeci, ale brak jej w przypadku liczebników 1, 2 i 4. Ta trójka (albo ta czwórka) psuje cały porządek. Dodatkowo w parach dwa – drugi oraz cztery – czwarty zgadzają się pierwsze (a nie zgadzają dopiero drugie) głoski – i nie tylko jest to intrygujące, ale dodatkowo może sprawiać trudność ortograficzną, jeśli się zbyt mocno pokojarzy drugi z dwa czy dwoje (takie silne skojarzenie obserwuję u swojego dziecka, które notorycznie chce pisać drógi, uzasadniając to właśnie tym).
    Chciałbym spytać o etymologię liczebników porządkowych. Czy to tylko zbieg okoliczności (te pierwsze głoski), czy rzeczywiście istnieje etymologiczne powiązanie wewnątrz par dwa – drugi i cztery – czwarty?
  • Ład i porządek 

    12.12.2020
    12.12.2020

    Dzień dobry,

    czy poprawne jest wyrażenie zestawione ze słów ład i porządek, skoro to synonimy, np. W kraju zapanował ład i porządek...?


    Pozdrawiam

    Agnieszka

  • Majcher
    21.06.2002
    21.06.2002
    Jak odmienia się nazwisko Majcher? W celowniku Majcherowi czy Majchrowi? Wydaje się, że pierwotna (z niemieckiego?) forma była bez e ruchomego, a dopiero później przez analogię pojawiło się e ruchome, ale czy na pewno? Która z form jest porawna, a może poprawne są obie? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • major z Kanady
    16.05.2012
    16.05.2012
    Dzien dobry.
    Przepraszam za brak polskich liter. W Kanadzie burmistrzowie i prezydenci miast okreslani sa jednym slowem – mayor. Jaka polska forma jest poprawna na okreslenie gospodarza wielomilionowego kanadyjskiego miasta? Czy mozna uzywac slowa mer zamiast burmistrz/prezydent? Tym bardziej, ze slowo prezydent jest powszechnie uzywane w znaczeniu 'prezes'.
    Dziekuje uprzejmie i pozdrawiam z Kanady.
  • Mali Einsteini czy Einsteinowie?
    10.09.2008
    10.09.2008
    Jak ocenić książkowo-filmowy tytuł Mali Einsteini (ang. Little Einsteins)? Dlaczego nie Einsteinowie? A gdyby utworzyć analogiczny tytuł na bazie innych nazwisk, to byliby to Mali Kopernicy, Mali Chopini itd.?
  • małe co nieco i małe Conieco
    9.04.2002
    9.04.2002
    Witam serdecznie.
    Wczoraj widziałam przed nową kawiarnią napis „Zapraszamy na małe co nie co”. Według mojej wiedzy jest to błąd, bo dotychczas sądziłam, że nieco to całosć, ale właścicielka sklepu powiedziała, że to jest poprawne. Bardzo proszę o wyjaśnienie kwestii, bo moja wiedza legła w gruzach.
    Małgorzata
  • Marusza (rzeka) – maruski
    21.03.2016
    21.03.2016
    Szanowni Państwo,
    czy od rzeczownika Marusza (nazwa dopływu Cisy, przepływającego przez Rumunię i Węgry) funkcjonuje w języku polskim forma przymiotnikowa? Jeśli tak, jak ona brzmi?

    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Daniel
  • Matebudy
    29.09.2022
    26.07.2017
    Szanowni Państwo,
    co oznacza i jakie jest pochodzenie nazwy jednej z najstarszych ulic Włocławka: Matebudy. W Pamiątce z Celulozy Igora Newerlego nazwa ta pojawia się parę razy… A ulica notowana jest w kronikach miasta co najmniej od XVIII w.

    Pozdrawiam
    Ł.K.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego