sytuacja
  • Z imieniem uprzejmiej?
    29.12.2010
    29.12.2010
    Szanowna Redakcjo,
    wchodząc do biura czy gabinetu wykładowcy, zastanawiam się, jak powinno brzmieć pytanie o szukaną przeze mnie osobę, aby wyrazić to uprzejmie? Zwykłem pytać tytułem, imieniem i nazwiskiem, np. „Dzień dobry, czy zastałem panią Annę Nowak / dra Jana Kowalskiego?”. Jednak zwrócono mi uwagę, że powinniśmy używać tytułu i samego nazwiska, a dodanie imienia wcale nie świadczy o uprzejmości. Czy dodanie imienia do pytania wpływa na uprzejmość?
    Student PW
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Z końcówką czy bez?
    4.03.2019
    4.03.2019
    Szanowni Państwo,
    w jednej z książek spotkałam się z nową dla mnie konstrukcją: Umyłyśmy ręce i zaczęły jeść kolację czy Poszliśmy do domu i zjedli kolację. Tego typu przykłady przewijały się przez cały utwór, czy taka forma jest poprawna i wolno jej używać?
    Bardzo dziękuję.
  • Złamać serce

    18.06.2022
    18.06.2022

    Wciąż widzi się ostatnio komentarze o złamaniu serca, np. ta wiadomość złamała mi serce (może to była łamiąca wiadomość - breaking news?), albo syn złamał jej serce (co wydaje się nieco kazirodcze). Wydaje się, że złamanie serca może nastąpić tylko w relacjach romantycznych lub w sytuacji, gdy jedna ze stron miała nadzieję na relację romantyczną, a z pozostałych kontekstów powinno być eliminowane na korzyść pękania serca, krwawienia serca, ściskania się serca itd. Proszę o stanowisko.

  • złota reguła
    29.12.2006
    29.12.2006
    Czy błędem jest napisanie wielkimi literami określenia Złota Reguła w odniesieniu do słynnej zasady wyrażonej przez Jezusa w Kazaniu na Górze (Mateusza 7, werset 12)? Niektórzy argumentują, że tylko pierwsza [litera] może być duża, ale Słownik poprawnej polszczyzny prof. Doroszewskiego (PWN, 1980) na s. 305 zdaje się akceptować pisanie dużymi literami ze względów uczuciowych i grzecznościowych i dopuszcza znaczną swobodę.
  • Zmiana klimatu
    19.05.2020
    19.05.2020
    Mam problem z oceną poprawności językowej terminu zmiana klimatu. W języku angielskim funkcjonuje on w liczbie pojedynczej climate change. W Polsce niestety rozwinęła się forma liczby mnogiej: zmiany klimatu, zmiany klimatyczne, która jest wg części specjalistów geografów niepoprawna, ponieważ nie ma wielu zmian – jest jedna, globalna zmiana klimatu. Ale czy w punktu widzenia językowego forma mnoga nie jest poprawna? Czy jest jakieś oficjalne stanowisko w tej kwestii?
    Pozdrawiam.
  • (Z)nachodzić czy (z)najdować?

    30.11.2020
    30.11.2020

    Dzień dobry!

    Istnieje podobieństwo między znajdowaniem a chodzeniem. Lazł-znalazł, idę-znajdę, chodził-znachodził, szoł-naszoł, idu-najdu. Czy to cecha wyłącznie języków słowiańskich?


    Pozdrawiam

    Marcin Nowak

  • znajdować czy znajdywać?
    2.06.2003
    2.06.2003
    Jak się powinno mówić: znajdowanie czy znajdywanie???? Chodzi mi o sytuację, w której mówię: „Opcja znajdywanie nie działa” albo „Procedura znajdywania nie działa”. Może jednak znajdowania? Pytam, bo natknąłem się na poważne materiały różniące się w tej kwestii!!!
  • Znajomy zapłacił za moje zakupy
    29.11.2019
    29.11.2019
    Jeśli kupiłem rzecz w sklepie, ale potem znajomy daje mi za to pieniądze, bo nie chce, bym poniósł kosztów, to czy poprawnym jest powiedzieć znajomy zapłacił za tę rzecz? Czy znaczy to, że w pewien sposób znajomy zapłacił za mnie w sklepie, czy po prostu zapłacił w sensie, że dał mi za tę rzecz pieniądze, mimo że zostaje u mnie? Proszę o zdanie, czy może to oznaczać pośrednie zapłacenie w sklepie przez znajomego, właśnie takie znaczenie słowa zapłacił?
  • Znaki nieliterowe na początku wypowiedzenia
    11.02.2020
    11.02.2020
    Droga Poradnio, chciałbym zapytać, jak należy zapisać na początku zdania rozszerzenie domeny zaczynające się od kropki lub hashtag zaczynający się hashem? Na przykład:
    „.com” najpopularniejszą domeną na świecie.
    .Com najpopularniejszą domeną na świecie.
    .com najpopularniejszą domeną na świecie.
    #poradnia jest bardzo pomocna.
    #Poradnia jest bardzo pomocna.
    Wiem, że można sobie z tym poradzić zmieniając szyk zdania, ale interesuje mnie taki przypadek. Dziękuję. – lumay
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego