sześć
  • o kilka minut drogi
    27.05.2004
    27.05.2004
    Często spotykam się z wypadkami określania odległości za pomocą jednostek czasu, np.: „Szkoła oddalona jest od domu o kilka minut”, „Szkoła oddalona jest od domu o kilka minut drogi”. Czy jest to dopuszczalne?
  • o oknach i dziewczętach
    29.05.2009
    29.05.2009
    Z jakimi formami liczebnika – dwa, trzy, cztery czy dwoje, troje, czworo – łączą się dziewczęta? Liczebników zbiorowych używa się m.in. do nazw istot niedorosłych oraz nazw istot różnej płci – czy to oznacza, że w tych wypadkach wyłącznie zbiorowe są poprawne, a te zwykłe już nie? Sprawę komplikuje to, że słowo dziewczęta nie musi oznaczać osób niedorosłych, dlatego dwoje dziewcząt brzmi trochę, jakby były innej płci.
    A przy okazji: czy dopuszcza się dwoje okien?
  • O pisowni szczególna teoria względności, ogólna teoria względności itp.
    31.05.2019
    31.05.2019
    Szanowni Państwo,
    w jaki sposób (jakimi literami) należy zapisywać nazwy koncepcji czy teorii naukowych? Czy na przykład powinno się pisać Szczególna Teoria Względności czy szczególna teoria względności? Czy jakieś znaczenie ma to, czy nazwa teorii/koncepcji jest ugruntowana w literaturze przedmiotu czy nie? Czy znaczenie ma to, czy nazwa jest długa (trzy wyrazy i więcej) czy krótka? Czy taką samą zasadę przyjmuje się dla nazw koncepcji/teorii w języku polskim i obcym, np. angielskim?
  • oraz
    30.12.2013
    30.12.2013
    Jaka jest zasada stosowania spójnika oraz? Czy oraz można stosować tylko wówczas, gdy wcześniej wymieniliśmy już dwa rzeczowniki lub jeden rzeczownik w liczbie mnogiej? Np. poprawne: „Jaś dostał na urodziny rower, sanki oraz piłkę” vs. niepoprawne: „Jaś dostał na urodziny sanki oraz piłkę”. A co ze zdaniami bez użycia rzeczowników? Np.: „W pociągu graliśmy w karty oraz opowiadaliśmy sobie dowcipy”. W dwóch ostatnich zdaniach użyłabym raczej spójnika i, czy słusznie?
  • Orzeczenie przy podmiocie liczebnikowo-rzeczownikowym

    3.03.2024
    3.03.2024

    Myślę, że poprawne jest użycie liczby pojedynczej / mnogiej czasownika JEST w zdaniach:

    - JEST nas 21 osób

    - SĄ nas 22 (23,24) osoby

    - JEST nas 25 (26,27,28,29,30) osób

    Czy mam rację ? Nigdzie nie mogłem znaleźć wyjaśnienia dlaczego użycie JEST / SĄ zależy w ten sposób od liczebnika.

    Z góry dziękuję

    Piotr

  • pangramowy
    11.05.2010
    11.05.2010
    Przeglądając angielską Wikipedię, natknąłem się na pojęcia takie jak pangrammatic window czy pangrammatic lipogram. Nie potrafię jednak odnaleźć polskich odpowiedników dla tych nazw, sam zaś nie wiem, jak poprawnie przetłumaczyć przymiotnik pangrammatic. Jak zatem utworzyć przymiotnik od słowa pangram? Pangramowy, pangramiczny, pangramatyczny czy może jeszcze inaczej? Czym należy się tu kierować?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Pauza dialogowa a myślnik
    14.09.2018
    14.09.2018
    Zetknąłem się kiedyś z opinią, że pauzy ( — ) używa się jako kresek dialogowych, a półpauzy (–) do pozostałych fragmentów, gdzie niezbędny jest myślnik. Stosuję tę zasadę konsekwentnie, gdyż w mojej opinii dialogi zyskują na czytelności (wypowiedzi bohatera nie mieszają się z wtrącenia narratora), ale nie wiem, na ile jest to przyjęta zasada w język polskim. W powieściach bardzo rzadko widzę ten zabieg. Poniżej daję przykład (wymyślony naprędce, aby zobrazować zasadę).

    Judyta chwilę się zastanowiła.
    — Czy naprawdę uważasz, że ktokolwiek zauważa różnicę między półpauzą a pełną pauzą w tekście? — zapytała Adama. — Moim zdaniem dajesz tylko dodatkową robotę DTP, a czytelnik po kontekście odróżni wypowiedzi narratora od wypowiedzi bohatera – jak my teraz”.


  • poczworzyć, popiątnić/ popięciorzyć i co dalej?

    9.05.2024
    9.05.2024

    Nurtuje mnie pewna kwestia. Czy istnieje jedno słowo, które określałoby sześciokrotne zwiększenie się danej rzeczy? Mamy podwoić, potroić, poczworzyć (znalazłam na Państwa stronie), popiątnić, a nie mogę znaleźć odpowiedników dla zwiększenia się czegoś sześciokrotnie, siedmiokrotnie, ośmiokrotnie itd. Czy istnieją takie odpowiedniki?

    Serdecznie pozdrawiam

  • Potoczne konstrukcje z między

    28.07.2021
    28.07.2021

    Czy poprawne jest określenie czyjegoś wzrostu potocznie jako "między metr sześćdziesiąt a metr sześćdziesiąt pięć" (centymetry pozostają w domyśle)? Wydaje się, że należałoby zastosować tutaj narzędnik, jednak "między metrem sześćdziesięcioma a metrem sześćdziesięcioma pięcioma" brzmi niezręcznie bez dodania na końcu jednostki, natomiast "między metrem sześćdziesiąt a metrem sześćdziesiąt pięć" jest niekonsekwentne.

    Będę bardzo wdzięczna za wyjaśnienie, jak najlepiej postąpić w tej sytuacji.

  • pół tuzina

    11.05.2021
    11.05.2021

    Chciałabym prosić o wskazanie prawidłowego sposobu odmiany wyrażenia pół tuzina. Np. jeśli przestępcy uciekają przed sześcioma policjantami, to uciekają przed połową tuzina, czy może przed pół tuzinem policjantów?

    Z góry dziękuję!

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego