Dzień dobry,
jakie są przesłanki tworzenia rzeczowników odprzymiotnikowych zakończonych na -ość, gdy nie mają nowego znaczenia względem innych, np. inicjatywność – inicjatywa, mitologiczność – mitologizm, obojnaczość – obojnactwo, ostentacyjność – ostentacja itd.? W słownikach PWN-u brakuje za to wielu słów z nowym znaczeniem, np. taktowność, instynktowność, prowokacyjność, przykrótkość itd. Mógłbym przykładowo utworzyć sobie rzeczowniki introwertyczność, ekstrawertyczność?
Pozdrawiam

Dzień dobry,

proszę o informację, która forma (ukończone/ukończonych) jest poprawna i jaka zasada tym rządzi:

„ubezpieczony, który ma ukończone 18 lat, dziecko, które ma nieukończone 18 lat”;

„ubezpieczony, który ma ukończonych 18 lat, lub dziecko, które ma nieukończonych 18 lat”.

Ogromnie dziękuję i pozdrawiam

Spotkałem się ostatnio z takim sformułowaniem: Ukrywamy się na widoku. Autorowi chodzi o pozostawanie niewidocznym przy jednoczesnym przebywaniu w łatwo dostępnym dla szukających miejscu. Czy takie zdanie jest poprawne? Nigdy nie spotkałem się z takim określeniem i brzmi dla mnie nienaturalnie.
Maciej

Witam!
W pobliżu mojego osiedla znajduje się pewna ulica. Na niektórych tabliczkach widnieje adres ul. Półłanki, a na budynku tuż obok widnieje tabliczka z adresem ul. Pułanki… Szukałem znaczenia tego słowa i nie wiem, czym jest ów Półłanka (Pułanka). Jakie jest znaczenie tego słowa i która forma zapisu jest poprawna?
Serdecznie pozdrawiam.

W wierszu Józefa Minasowicza (1792–1849) pt. Modlitwa Pańska spotkałem się ze słowem: „i człek usterknie – ułomne stworzenie”. Co znaczy (znaczyło) słowo usterknie? Szukałem po różnych słownikach – bezskutecznie.
Z poważaniem
Edward Sopora Nysa

Szanowni Państwo,
nurtuje mnie stosunkowo młode słowo uważność, a w zasadzie jego nieobecność w słowniku lub choćby w Korpusie z przykładami z mowy i pisma. Wyrażenia typu trening uważności, uważność – tu i teraz, jak i sama uważność są stosowane bardzo często w dziedzinie psychologii i coachingu.
1. Czy można je traktować jako poprawne i posługiwać się nimi, zważywszy na uzus?
3. Czy sądzą Państwo, że staną się pełnoprawnymi synonimami uwagi?

Dziękuję i pozdrawiam
Joanna

Dzień dobry,
czy można utworzyć imiesłowy przymiotnikowe bierne od czasowników zadecydować, odpowiedzieć i twierdzić? Tylko pierwszy występuje w Praktycznym słowniku współczesnej polszczyzny (jednak podaje wyłącznie konstrukcję zadecydować co, a nie wspomina o zadecydować o czymś, co jest podejrzane), mimo że wszędzie występuje konstrukcja ktoś robi coś. Problem polega na tym, że zamiast rzeczownika w bierniku znajdującego się po czasowniku jest konstrukcja z że.
Pozdrawiam

Mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym z Pomorza. Szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: wciągnąć/wciągać/wypijać żółtko. Samo znaczenie nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy połączenie to, używane w rozkaźnikach najczęściej, znaczy tyle co: ‘rozbudzać się, zbierać w sobie siły, rychtowanie się z łóżka’.
Zagwozdką dla mnie jest etymologia tegoż frazeologizmu. Dlaczego akurat żółtko czy ma to związek z symboliką życia?

Pozdrawiam
M. Kiliński

Proszę o wyjaśnienie, od czego zależy dobranie przypadka do przyimka w. Czy od rzeczownika, czy czasownika? Czasami czytam: „Ktoś wpisuje w komórkę (w programie komputerowym) wyraz” lub „W odpowiednim polu wpisz…”. Być może któraś z tych konstrukcji jest niepoprawna.
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Państwo!

Szukam poprawnego zapisu przymiotnika, który określałby coś, co ma związek z początkiem XX wieku. Nie pomogło mi przeczytanie kilku reguł ortograficznych (m.in. 26, 186). Proszę więc o odniesienie się do zapisu: wczesnodwudziestowieczny.

Bardzo dziękuję za pomoc!