Dzień dobry,
od kilku dni nie daje mi spokoju następująca kwestia: skąd akcent proparoksytoniczny w wyrazie meritum? Słowa zapożyczone z końcówką -um, takie jak liceum, akwarium, a nawet – wbrew rosnącej w mediach popularności trzeciej sylaby od końca – muzeum, akcentujemy wszak paroksytonicznie. Jakie zasady regulują akcentowanie w wyrazach zapożyczonych?
Pozdrawiam serdecznie
tw

Szanowni Państwo,

zwracam się z uprzejmym zapytaniem dotyczącym poprawności akcentowania słowa muzyk w liczbie pojedynczej i mnogiej.

Czy sposób akcentowania jest taki sam jak w mianowniku słowa muzyka, na pierwszą sylabę? Nie brzmi to według mnie naturalnie i nie spotkałam się z taką wymową.

Z wyrazami szacunku

Magdalena Basaj

Jeśli Kowalska wyjdzie za Nowaka i przyjmie jego nazwisko, to staje się panią Nowak albo panią Nowakową.
A jak jest, gdy mąż przyjmuje nazwisko żony? Jeśli np. Kowalski ożeni się z Nowakówną i po ślubie będą Nowakami, to czy on będzie Nowakowy, czy ona mimo wszystko Nowakowa?
Wreszcie trzeci przypadek – Kowalska wychodzi za Nowaka i każde pozostaje przy swoim nazwisku. Czy wtedy Kowalska, nie będąc panią Nowak, będzie panią Nowakową?

Szanowni Państwo,
chciałbym spytać o akcent wyrazowy w języku polskim. W mediach bardzo często słyszy się słowa biblioteka, politykiem, polityków akcentowane na trzecią sylabę od końca. Wydaje mi się, że nie jest to niczym uzasadnione. Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości.
z poważaniem
Marcin Wiśniewski

Szanowni Państwo,
buduję system informatyczny generujący dokumenty urzędowe na podstawie treści zawartych w bazie danych. Problemem, którego nie jestem w stanie rozwiązać, jest konieczność odmieniania rzeczowników, w tym imion i nazwisk przez przypadki. Proszę o informację, czy możliwa jest następująca struktura gramatyczna:

Udzielam pozwolenia na budowę inwestorowi:
– Radosław Łobodziński

Pozdrawiam
Piotr o.

W języku kościelnym częste są formy ofiaruję/ofiarujemy w odniesieniu do teraźniejszości ('robię/robimy to teraz'). Niekiedy spotyka się też formy ofiarowuję/ofiarowujemy (również 'teraz'). Jaka jest różnica gramatyczna między nimi (chodzi o aspekt czasu)? Mogłoby się wydawać, że ofiaruję dotyczy przyszłości, a ofiarowuję teraźniejszości.

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Czy wszystkie eponimy powinno się pisać wielką literą? Zauważyłem, że słownik wyrazów obcych podaje np. pisownię amfitrion, apollo, cerber, dulcynea, eldorado, krezus i wiele innych, ale już Beatrycze, Jonasz, Junona, Kasandra, Kirke, Nikodem, Ofir. Z kolei słownik języka polskiego podaje jednak pisownię jonasz i kasandra. Dlaczego nie jest to jednoznacznie ustalone? Wydaje mi się, że wszelkie użycia przenośne lub żartobliwe takich słów mogłyby być pisane małą lierą.

Szanowni Państwo,
pytanie dotyczy zwrotów typu „Jego Ekscelencja”, „Wysoki Sąd”, „Wasza Wysokość” użytych w dialogach lub napisach do filmów. Wielu profesjonalnych tłumaczy pisze te wyrażenia dużą literą, powołując się na hasło słownikowe z SJP (https://sjp.pwn.pl/slowniki/Jego-Ekscelencja). Wydaje mi się, że jedyne zasadne użycie dużej litery miałoby miejsce w filmie dokumentalnym odnoszącym się do żywej i autentycznej osoby. Czy mogliby Państwo rozstrzygnąć tę kwestię?
Z szacunkiem,
M. B.

Dzień dobry,

Czy zwrot „zdobyć podium” jest poprawny? Wydaje się, że można „zdobyć miejsce na podium” lub „zdobyć puchar”, jednak używany także bywa zwrot „zdobyć podium”.