Szanowni Państwo,
formy nazywające żony i córki tworzono dawniej od zawodów, przezwisk, imion, nazwisk ich mężów i ojców. Czy tworzono formy od zdrobniałych imion ich mężów i ojców (np. Jaśkowa – ‘żona Jaśka’, Jaśkówna – ‘córka Jaśka’, Piotrusiowa – ‘żona Piotrusia’, Piotrusiówna – ‘córka Piotrusia’ itd.)?

Z poważaniem
Czytelnik

Szanowni Państwo,

w języku angielskim czasownik modalny ought' nie odmienia się przez czasy, to znaczy czas wokół tego czasownika może się zmieniać, lecz on sam pozostaje niezmienny. A zatem mamy, że John yesterday/today/tomorrow ought to... Jak wygląda sprawa w języku polskim? Czy istnieje czas przyszły czasownika powinien'? Czy powinien był' jest rzeczywiście czasem przeszłym samego czasownika powinien', czy może w czasie przeszłym jest tu tylko słowo  jest, tzn. był?

Czy adaptacyjny proces to oksymoron? W znaczeniu: proces dostosowujący się do zmian. Z jednej strony mamy tą zdolność adaptacji, ale z drugiej proces, który zakłada pewne zdefiniowane po sobie etapy.
Czy określenie zwinny proces jest poprawne? Zwinność odnosi się zwykle do ruchów.
Z góry dziękuję i pozdrawiam

Witam!
Moja córka ma na imię Róża. Jak tworzy się od tego imienia przymiotnik w formie (zdaje się) przestarzałej, odpowiadający na pytanie: czyj? Chodzi mi o formę typu: Adam – Adamowy. Nie potrafię również znaleźć takiej formy do imienia Anna.
Łączę ukłony, życząc miłego dnia –
Dorota Szablewska-Broniarczyk

Wielce szanowna i potrzebna Poradnio.

Ostatnio coraz częściej słyszy się o sztucznej inteligencji, a zapewne to dopiero początki stosowania tego terminu. Niewątpliwie zajdzie potrzeba ukucia utworzonego od niego przymiotnika. Jaki byłby zgodny z językiem polskim? Słyszałem ejajowy, wygodny, bo krótki, ale brzmi dziwnie, z kolei sztucznointeligentny jest długi, a człon -inteligentny kojarzy się z inteligentem, a nie inteligencją, czy nie lepszy byłby inteligencyjny, jak tolerancyjny, a nie tolerantny od tolerancja.

Serdecznie pozdrawiam

Janusz

Dzień dobry,
dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
w związku z interpretacją:
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
Pozdrawiam
Agnieszka

Dzień dobry,

jak utworzono te innowacje leksykalne?

doktorka – kobieta doktor

lasostep – teren stepowy z obszarami leśnymi

guzdracz – człowiek, który się guzdrze

zamordyzm – rządy tyrańskie, rygorystyczne

dręcznik – podręcznik, który dręczy

mankowicz – człowiek, który zrobił mankowicz

darczyni – kobieta darczyńca

kolekcjonista – człowiek, który coś kolekcjonuje

bezmyślniak – człowiek, który nie myśli

niekumpel – ktoś, kto nie jest kolegą.

Czy w odniesieniu do kobiet powinno się używać formy teoretyczka, czy teoretyk?

W branży projektowania aplikacji komputerowych, mobilnych, oraz stron internetowych, z zachodu coraz częściej przychodzi do nas termin "design tokens". Rozmawiając o tej koncepcji z kolegami w branży w Polsce, niekiedy słychać już pierwsze nieśmiałe próby przetłumaczenia terminu wśród których dominują dwie propozycje: "design tokeny" oraz "tokeny projektowe". I choć emocjonalnie skłaniam się w kierunku stosowania pierwszej propozycji, rozsądek nakazuje mi używać drugiej. Dlaczego?

Tworząc przymiotniki od nazwisk obcojęzycznych, człon pochodzący od nazwiska zapisuje się tak, by polskimi głoskami móc odzwierciedlić oryginalną wymowę, albo zachowuje się oryginalną pisownię. Pierwszy sposób stosuje się szczególnie w przypadku nazwisk złożonych z wielu słów. Mamy zatem „bajkę lafontenowską”, ale już „ciecz niutonowską/newtonowską”. Jak zatem utworzyć przymiotnik od nazwiska van der Waals? Czy w myśl niderlandzkiej fonetyki powinniśmy mówić o oddziaływaniach fanderwaalsowskich?