ubrać
  • Pochodzenie oboczności wśród męskich form odmiany liczebników dwa, trzy, cztery oraz męskoosobowych form liczebników (w ogólności).

    12.03.2021
    12.03.2021

    W połączeniach liczebnik-rzeczownik, rzeczownik ma niekiedy niestandardową odmianę. Wszystkie liczebniki oprócz „dwa”, „trzy”, „cztery” (oraz 22, 23, 24 itd.) zachowują się w mianowniku i bierniku nieco jak rzeczowniki – poprzedzają rzeczowniki w dopełniaczu. Tymczasem, gdy po liczebniku występuje rzeczownik rodzaju męskoosobowego, charakter rzeczownika przyjmują również liczebniki „dwa”, „trzy”, „cztery” (dwóch mężczyzn; w mianowniku – opcjonalnie dwaj mężczyźni). Skąd taka niekonsekwencja?

  • podkaszarka
    25.05.2007
    25.05.2007
    Skąd się wziął wyraz podkaszarka, bo jeżeli od koszenia, to powinno się chyba pisać podkoszarka? Czy podkaszarka służy do podkaszania, czy jest to coś związanego z kaszą? Przecież mówi się, że trzeba coś podkosić, a nie podkasić.
    I jeszcze jedno. Często czytam i słyszę np. że w wypadku, kiedy nie wyrazi się zgody… itd. Uważam, że poprawniej byłoby w przypadku, kiedy… Słowo wypadek kojarzy mi się z czymś nieprzyjemnym. Czy słusznie?
    Pozdrawiam
    Ira
  • podolski złodziej
    12.01.2010
    12.01.2010
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy związku podolski złodziej. Od czego pochodzi ten frazeologizm oraz co dokładnie oznacza?
    Z poważaniem,
    Przemysław Żbikowski
  • „Ponadosobowe” użycie form 2. os. l.poj.

    24.02.2024
    24.02.2024

    Dzień dobry, chciałam się zapytać, czy można używać drugiej osoby liczby pojedynczej w opowiadaniu o ogólnych zagadnieniach? Przykład: powiedziałam koleżance, że nie mogę się doczekać, kiedy zmienię kolor paznokci. Na co ona mi odpowiedziała: „Czasami tak jest z kolorami, że nie czujesz się w nich dobrze. To trochę jak z ubraniami, niektórych kolorów nie nosisz, bo wiesz, że nie wyglądają dobrze na tobie”. Koleżanka użyła drugiej osoby liczby pojedynczej. Jej wypowiedź nie dotyczyła dokładnie mojej osoby. Nie miała na myśli, że to ja na pewno wyglądam źle w danym kolorze, tylko chodziło jej o poszczególny przypadek, że tak się czasem zdarza. Czy to forma poprawna w mówieniu o ogóle?

  • Potoczne konstrukcje z między

    28.07.2021
    28.07.2021

    Czy poprawne jest określenie czyjegoś wzrostu potocznie jako "między metr sześćdziesiąt a metr sześćdziesiąt pięć" (centymetry pozostają w domyśle)? Wydaje się, że należałoby zastosować tutaj narzędnik, jednak "między metrem sześćdziesięcioma a metrem sześćdziesięcioma pięcioma" brzmi niezręcznie bez dodania na końcu jednostki, natomiast "między metrem sześćdziesiąt a metrem sześćdziesiąt pięć" jest niekonsekwentne.

    Będę bardzo wdzięczna za wyjaśnienie, jak najlepiej postąpić w tej sytuacji.

  • przebrać strój
    28.03.2008
    28.03.2008
    Na pewnym internetowym forum zostałem zaatakowany w związku z napisaniem następującego zdania: „…ale żeby zapomnieć przebrać strój?”. Za SJP: „przebrać' – zmienić komuś lub sobie jakąś część ubioru”. Rozumiem różnicę między słowem przebrać z użyciem zaimka zwrotnego i bez jego obecności, dlatego też napisałem przebrać strój (czyli zmienić swój dotychczasowy strój) zamiast przebrać się w jakiś inny strój.
  • pudle, beduiny, czerkiesy
    28.01.2010
    28.01.2010
    Bohaterowie opowiadań Stefana Wiecheckiego mówią o Żydach: pudle, beduiny, czerkiesy. Czy są to przezwiska specyficzne dla twórczości Wiecha, czy może znajdują też poświadczenie w innych źródłach?
  • Skąd się wzięły ciuchy?
    20.04.2012
    20.04.2012
    Jaka jest etymologia słowa ciuch? Czy to prawda (jak chce Wikipedia), że to jidyszyzm?
  • Spinacz a klamerka
    13.07.2016
    13.07.2016
    Szanowni Państwo,
    ostatnio dowiedziałam się w toku dyskusji na łamach forum redaktorskiego, że w pewnych regionach Polski na przedmiot służący do przypinania prania mówi się spinacz. Sama do tej pory zaznajomiona byłam jedynie z klamerką. Po przejrzeniu komentarzy wysnułam ostrożną hipotezę, że klamerka charakterystyczna jest raczej dla zachodniej Polski, spinacz zaś – dla wschodniej.
    Jakie jest pochodzenie tych wyrazów? Czy faktycznie można podzielić ich zasięg regionalnie?
  • święty Mikołaj
    26.11.2001
    26.11.2001
    Kto chodzi zimą ulicami miasta ubrany na czerwono: mikołaj, Mikołaj, święty Mikołaj czy święty mikołaj?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego