umysł
  • coraz/ co raz raz jeszcze
    9.04.2020
    9.04.2020
    Szanowni Państwo!
    Bardzo dziękuję za poradę dotyczącą pisowni coraz/ co raz. Niestety nadal pozostają wątpliwości. W jaki sposób w praktyce rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z ‘częstym powtarzaniem się czegoś w krótkich odstępach czasu’, czy raczej z ‘raz za razem, bezustannie, wciąż, co chwila’? Innymi słowy, dlaczego coraz to zmieniał kierunek jazdy, ale co raz to wypadał do Lublina?
    Dziękuję bardzo.
  • Interpunkcja okoliczników
    28.03.2018
    28.03.2018
    Czy w zdaniach typu
    W #### roku(,) pochodzący z X konstruktor stworzył Y napędzane Z (np. parą).

    … oddzielamy przecinkiem wyrażenie okolicznikowe czasu W #### roku od grupy podmiotu w formie wyrażenia przydawkowego pochodzący z X konstruktor albo w ogóle od podmiotu jako takiego? Wydaje mi się, że wyrażeń tych nie oddzielamy, bo ani nie są to zdania składowe, ani — równoważniki takich zdań. Moja niepewność wynika przede wszystkim z tego, że dość często zdarza się napotykać tak stosowaną interpunkcję. Czy przypadkiem nie jest to próba przeniesienia angielskojęzycznej interpunkcji do języka polskiego? Czasami zdarza się też napotkać zdania, gdzie podmiot wraz ze swą przydawką (pochodzący z X konstruktor) oraz okolicznik (w #### roku) łączone są tak jakby w jedną grupę oddzieloną przecinkiem od orzeczenia (stworzył) oraz dopełnienia (Y) i jego przydawki (napędzany Z), czyli tak, jak w poniższym przykładzie:

    W #### roku pochodzący z X konstruktor(,) stworzył Y napędzane Z.

    Także tutaj przecinek, choć często spotykany, wydaje się całkowicie zbędny, tym bardziej że okolicznik należy przecież do grupy orzeczenia, a nie podmiotu. Przecinek zdawałby się bardziej uzasadniony, gdyby któraś z grup (podmiotu albo orzeczenia) byłaby bardzo rozbudowana, ale i wówczas bardziej odpowiedni wydawałby się myślnik, np.:

    Konstruktor K urodzony w A, wychowany w rodzinie zastępczej B, pobierający nauki u C — stworzył Y napędzane Z.
    W roku ####, czyli 5 lat po naszkicowaniu niemal pełnych planów konstrukcyjnych oraz 10 lat po zakiełkowaniu w umyśle K samej idei zasianej przypadkowo jakiś czas wcześniej przez najlepszego przyjaciela, poczciwego L, który pytał, jak w prosty sposób osiągnąć M — konstruktor K stworzył Y napędzane Z.

    W pierwszym z tych zdań mamy rozbudowaną grupę podmiotu, w drugim — bardzo rozbudowaną grupę orzeczenia (z licznymi okolicznikami, dopełnieniami i przydawkami). Czy są sytuacje, kiedy okoliczniki niebędące zdaniem, równoważnikiem zdania lub wyrażeniem wtrąconym oddzielamy przecinkiem?
  • Kryzys polszczyzny?
    26.06.2003
    26.06.2003
    Gdzie szukać najczystszej polszczyzny? Często mam wrażenie, że język polski to jeden wielki śmietnik, szczególnie w ostatnich czasach, kiedy rozwój technologii nabrał takiego tempa. Wydaje się, że ludzie nie nadążają z humanizowaniem zjawisk ze świata techniki, co skutkuje jakąś kompletną degradacją ducha, kurczowym rozglądaniem się za jakmiś jakościami, które dałyby poczucie panowania nad wytworami ludzkiego umysłu.
    Serdecznie pozdrawiam
    Jacek Serafin
  • ku / dla pokrzepienia serc

    13.04.2024
    13.04.2024

    Dzień dobry.

    Skąd wzięło się sformułowanie „ku pokrzepieniu serc”? Czy poprawne jest jego użycie, czy jednak powinno się cytować oryginał „dla pokrzepienia serc”?

    Dziękuję

    Grażyna

  • Kulturalne wyrażanie emocji
    27.12.2016
    27.12.2016
    Napotkałem ostatnio pewien problem. Chciałem mianowicie wyrazić w bardzo kulturalny sposób swoje emocje(bez błędu interpunkcyjnego), jednak nie wiedziałem, w jaki sposób mam to napisać, stąd moje pytanie. Które sformułowanie jest poprawniejsze: O ku***! czy O, ku***!?
  • Lżyć, powaga, zniewaga
    20.03.2016
    20.03.2016
    Podczas rozmów politycznych i prawnych dotyczących zniewagi zacząłem się zastanawiać nad poprawnością językową – słowa zelżyć i powaga odnoszą się do sił grawitacyjnych.
    Czy można mówić, że ważny urząd zelżył się, gdy łamie umowę społeczną?
    Czy znieważamy, mówiąc, że utracił powagę?
  • Myszka Minnie czy Mini?
    3.12.2010
    3.12.2010
    Jak napisać Myszka Miki (czy Mickey) i Myszka Minnie (czy Mini)? Problem dotyczy mieszania składników polskich z angielskimi oraz potrzeby zachowania konsekwencji w obrębie jednego tekstu. O dążeniu do niemieszania polskiego z angielskim świadczy to, że w PWN-owskim słowniku ortograficznym są tylko Mickey Mouse oraz Myszka Miki, nie ma natomiast Myszki Mickey, która najbardziej pasowałaby do Myszki Minnie.
  • Nie wystarczy znać języka
    4.09.2017
    4.09.2017
    Szanowna Poradnio,
    mam wątpliwości rekcyjne. Która forma jest poprawna:

    Żeby dostać dobrą pracę, nie wystarczy znać język/ języka.

    Z góry dziękuję i pozdrawiam
    Dorota
  • niniejszy
    7.10.2010
    7.10.2010
    Zastanowiło mnie zdanie z instrukcji DVD: „należy podłączyć niniejszą nagrywarkę”. W słowniku języka polskiego definicja słowa niniejszy brzmi: 'ten oto, ten właśnie', więc niby wszystko jest w porządku, jednak podane przykłady użycia słowa: „pismo, artykuł, dokument, tekst, oświadczenie, wystąpienie, uchwała, wypowiedź” dość wyraźnie nie obejmują niczego, co mieściłoby się w kategorii przedmiotów pospolitych. Czy zatem można mówić o niniejszej nagrywarce, rowerze, oknie czy ciastku?
  • Odmóżdżyć
    7.06.2019
    7.06.2019
    Wg sjp.pl odmóżdżenie to ogłupienie. Wg Wikipedii to śmierć mózgowa. Jak zatem rozumieć sformułowania typu Jest to książka, którą można przeczytać tylko dla odmóżdżenia czy lekka komedia dla odmóżdżenia? Z kontekstu można domniemywać, że chodzi o relaks, ale czy to nie za daleko idąca interpretacja?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego