w-przypadku-gdy
-
Sanhedryn i nie-Żyd9.01.20029.01.20021. Jak się powinno pisać słowo sanhedryn, dużą czy małą literą? W Nowym słowniku ortograficznym PWN (Warszawa 1999) pisane jest małą literą. Dużą literą słowo to zaczyna się we wszystkich dostępnych mi materiałach religioznawczych, a mianowicie: Anna Świderkówna – Rozmowy o Biblii, PWN Warszawa 2000; Peter Occhigrosso – Sekty Religie Wyznania, Muza SA Warszawa 1999; Konig Waldenfels – Leksykon Religii, Verbinum Warszawa 1997.
2. Jak powinno się określać członka innego niż mojżeszowe wyznania?
a)nie-Żyd
b)nie-żyd
c)nieżyd -
Spójnik aż 11.06.201911.06.2019Szanowni Państwo,
jaką funkcję pełni słowo aż we fragmencie wiersza Adama Mickiewicza Pieśń żołnierza?
Wstaję, aż ja w pruskiej ziemi!
Jak tam lepiej leżeć w błocie.
W chłodzie. w głodzie i na słocie,
Ale w Polszcze między swemi!
Czy mamy tu do czynienia z przypadkiem użycia partykuły aż opisanym w SJPD jako „spójnik zestawiający zdania współrzędne z uwydatnieniem niezwykłości treści jednego z nich, nagłej zmiany sytuacji itp.”?
-
super28.09.201228.09.2012Niedawno w Poradni pojawiła się opinia, że obowiązuje łączna pisownia przedrostka super niezależnie od znaczenia (superczłowiek 'superman' i 'świetny gość', supersamochód 'wyścigówka' i 'fajna bryka', superlaska 'szprycha' i 'git dziewucha'). Sam jestem zwolennikiem różnicowania pisowni, tak jak w przypadku płyty długogrającej. I w USJP takie zróżnicowanie nastąpiło, właśnie w haśle super (choć akurat słowo okazja chyba go nie wymaga…). Czy mogę prosić o skomentowanie tej rozbieżności?
-
tłumaczenie imion10.09.201110.09.2011Dzień dobry!
Gdy w powieści występują imiona francuskie, które mają odpowiedniki polskie (np. Irene, Camille, Vincent, Jean-Marie, Lucien), należy je tłumaczyć? Niektóre z nich brzmią śmiesznie (np. Irena, Lucjan, Jan-Maria to imiona kojarzące się w Polsce ze starszymi osobami, nie z przebojowymi trzydziestolatkami), a niektóre, np. Kamila, wpasowują się świetnie w polską odmianę. Czy można zatem przetłumaczyć tylko niektóre z nich? Jaki obrać klucz?
Dziękuję za odpowiedź -
wpół przymknięty czy wpółprzymknięty?5.04.20025.04.2002W „Innym słowniku języka polskiego PWN” w haśle wpół jest przykład „Wyjął z teczki wpół wyblakłą kartkę papieru”. Ale jest też hasło wpół- jako cząstka tworząca przymiotniki. W „Nowym słowniku ortograficznym PWN” mamy więc hasła wpółobłąkany, wpółprzegniły itd. Szczególnie mnie intryguje, dlaczego inną miarę przyłożono do słów przegniły i wyblakły, skoro oba są takim samym przypadkiem gramatycznym – albo obydwa są przymiotnikami, albo (w zależności od szkoły) obydwa są imiesłowami biernymi.
Jeszcze lepszy przykład (bo dotyczący tego samego wyrazu) można znaleźć w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego. W haśle wpół czytamy: „Zarzucił wędkę i wpół przymkniętymi oczami obserwował korek na wodzie"; ale oprócz tego jest osobne hasło wpółprzymknięty.
Przypomina to trochę problem pisowni nie z imiesłowami – w jednych kontekstach rozróżnienie między pisownią łączną i rozdzielną było istotne, kiedy indziej treści wyrażone przez jedno i drugie były niemal synonimiczne. Wygląda na to, że tu jest podobnie i że w zasadzie dałoby się obronić pisownię wpół przegniły wbrew słownikowemu rozstrzygnięciu. Czy jednak rzeczywiście? I co wtedy z przymiotnikami nie pochodzącymi od czasowników?
Proszę o wyjaśnienie tej trudności.
Dziękuję. -
wymowa nazwisk8.11.20028.11.2002Jestem nauczycielem – mam więc do czynienia z bardzo dużą ilością nazwisk i imion. W przypadku, gdy uczeń jest Polakiem (narodowość i obywatelstwo polskie, tu się urodził, rodzice też) – a takich mam 99% – personalia ZAWSZE wymawiam zgodnie z zasadami języka polskiego. Nie wszyscy jednak są zadowoleni, dlatego też proszę o potwierdzenie (wydrukuję – i dam zainteresowanym), ze nazwisko Michel czytamy [michel], a nie [miszel], zaś imię Angelika – [angelika], a nie [andżelika].
Pozdrawiam serdecznie!
-
wyrazy zakończone na h nieme15.12.200415.12.2004Czy zasada nieodmieniania imion żeńskich zakończonych na -ah (h nieme) stosuje się też do takich nazw, jak: Jonah (imię męskie!), Tengah (wyspa), dilmah? Kategoryczność tej zasady bywa przecież dyskusyjna, por. „Norah Jones skradziono auto”, „Przyjaciółka Sarah Jessiki Parker…”. O wiele bardziej komunikatywne są: „Norze Jones…”, „Przyjaciółka Sary Jessiki Parker”.
Pozdrawiam – Michał Gniazdowski -
zaleca się z bezokolicznikiem10.06.200210.06.2002Czy zdanie: „Zmiany do… zaleca się włączyć, zaznaczając je…” jest poprawne? Co prawda w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny jest wyraźny zakaz łączenia czasownika zalecać z bezokolicznikiem, ale np. w Nowym słowniku ortograficznym (na obwolucie!) jest wyraźnie „wskazanie miejsc, w których zaleca się dzielić wyrazy…”. Czy w związku z tym zaleca się + bezokolicznik razi w każdym kontekście, czy też można zastosować wyjątki od tej reguły?
Z góry dziękuję i pozdrawiam.
Andrzej Górecki -
zapis nazw aktów prawnych29.03.201229.03.2012Szanowna Poradnio,
tytuły ustaw w pełnym brzmieniu pisze się wielką literą, nazwy skrócone, przywołane w znaczeniu potocznym małą – mówi reguła [73] WSO PWN. Następnie podaje przykłady, które pełnymi tytułami nie są (pełny tytuł ustawy to np. Ustawa z dnia…). Inny podobny przykład to Kodeks drogowy. Ustawa o takim tytule bądź podtytule w ogóle nie istnieje(!), można tu mówić tylko o przytoczeniu potocznym ustawy, zatem – znów powinna być litera mała.
Z poważaniem
Aleksander Durkiewicz -
ziemia czy Ziemia, słońce czy Słońce?30.12.200930.12.2009Czy wyraz ziemia jest poprawnie napisany w poniższym zdaniu: „«Dom» jest filmem o ziemi”? Czy w przypadku gdybyśmy dodali wyraz planeta: „«Dom» jest filmem o planecie Ziemia”, ziemia należałoby napisać wielką literą? Kiedy nazwy ziemia, słońce i księżyc są traktowane jako terminy astronomiczne, bo tylko wtedy piszemy je wielką literą?
— lumay, internauta