wcale
  • wykrzykniki i wołacze
    23.05.2005
    23.05.2005
    Niektórzy poloniści uczący w szkołach wymagają postawienia wykrzyknika po wołaczu przy deklinacji. Czy jest to uzasadnione? Mnie zdaje się, że wykrzyknik może co najwyżej pomagać piszącemu utworzyć tę formę (poprzez zasugerowanie zwrotu), a wymaganie go i obniżanie oceny za jego brak na kartkówce – to chyba przesada…
  • wziąć zakładnika
    29.03.2007
    29.03.2007
    Witam. Pytanie jest dość banalne: wziąć za zakładnika (spotkałam się z tym kwiatkiem i coś mi tu zgrzyta), brać na zakładnika czy może najlepiej wziąć zakładnika? Dziękuję.
  • yachtclub
    18.10.2002
    18.10.2002
    Jak należy poprawnie wymawiać (zakładając, oczywiście, że dany „potworek językowy” ma rację bytu w języku polskim…) wyrażenia złożone z dwóch wyrazów, z których jeden brzmi po polsku, a drugi po angielsku – typu yacht club (dlaczego, u licha, nie klub jachtowy!)?
    1. całość po polsku, tzn [yachtclub]?
    2. całość po angielsku, tzn [jachtklab]?
    3. pierwszy wyraz po polsku, a drugi po angielsku (horrorek pokutujący wśród milionów Polaków), tzn [jachtklub]?
    4. pierwszy wyraz po angielsku, a drugi po polsku (dlaczego nie…), tzn [yachtklab]?

    Podobnie Always Plus (dlaczego nie, u licha, Zawsze Plus!), analogicznie: [alwaysplus], [olłejzplas], [alwaysplas], [olłejzplus] (treść nawiasu jw.).
  • Zagadkowe konwolwenta

    28.11.2021
    28.10.2021

    Szanowni Państwo,

    mam problem ze słowem „konwolwenta”. Znalazłem je w słowniku ortograf. zupełnie przypadkiem i zaintrygowało mnie znaczenie. Sprawdzałem w różnych słownikach – od staropolskiego, przez XVII-wieczny, Lindego, „trojaczki”, Doroszewskiego aż po współczesny 50-tomowy – bez skutku. Sądzę, że może pochodzić od łac. „convolvere”, ale to wcale nie musi współgrać ze znaczeniem w polszczyźnie. Czy byliby Państwo w stanie pomóc mi w rozwiązaniu zagadki?

    Z wyrazami szacunku

    Marcin Fastyn

  • Zalecam uważać
    11.11.2011
    11.11.2011
    Wiele konstrukcji bezokolicznikowych jest w polszczyźnie – inaczej niż w innych językach – uważanych za błędne. Jednak podane przez NSPP na ich miejsce konstrukcje gerundialne bywają ciężkie i niezgrabne. Np. zdanie „Zalecam uważać każdy przejaw takich zjawisk za pochodzący z jednego źródła” należy uznać za niepoprawne i przerobić na „Zalecam uważanie każdego przejawu takich zjawisk za…”, co brzmi rozpaczliwie. Dlaczego nie można użyć zalecam uważać, a można np. radzę uważać?
  • za pomocą której, na podstawie którego itp.
    9.04.2009
    9.04.2009
    Witam Państwa!
    Mam pytanie dotyczące wyrażeń przyimkowych tworzonych z zaimkiem który. Otóż SPP zabrania przestawiać ich szyku, wyjąwszy takie wyrażenia, jak: za pomocą, na podstawie, na mocy, w braku, w razie. Czy to naprawdę są wszystkie możliwe przypadki? Co np. z wyrażeniem w ciągu którego? Czy należy pisać np. „Żyjemy w okresie, w którego ciągu (…)”?! Albo – zgodnie z SPP – możemy pisać „Nowelizacja, na mocy której (…)”, ale nie wolno już „Nowelizacja, mocą której (…)”?
  • Zaproszenie ślubne

    26.12.2022
    26.12.2022

    Dzień dobry,

    mam pytanie: czy użycie skrótu Sz.P. na zaproszeniu na ślub będzie błędem, czy lepiej już wcale nic nie pisać przed? Wiem, że bardziej elegancką formą jest użycie skrótów Sz. Pan, Sz. Pani czy Sz. Państwo, ale mamy zaproszenie na którym jest mało miejsca i użycie skrótu Sz.P. byłoby dla nas lepsze. Czy gdy zapraszamy z osobą towarzyszącą to piszemy wielkimi literami Osoba Towarzysząca? Czy jeśli zapraszam kuzyna z partnerką, której nie znamy to i tak jej imię piszemy pierwsze ?

  • Zasada konwencjonalna w pisowni spójników z cząstką -by

    10.01.2024
    10.01.2024

    Szanowni Państwo, mam kolejne pytanie. Za poprzednie odpowiedzi bardzo dziękuję. Proszę mi powiedzieć, czy nie można byłoby zamienić pisowni łącznej boby, toby itd. na zapis rozłączny? To boby, toby wygląda dziwacznie, wręcz śmiesznie. Rozumiem, że nie dałoby się zmienić zapisu słowa rzeka na żeka, bo jest to umotywowane historycznie, ale boby, toby nie da się chyba obronić tradycją i historią języka. Z uszanowaniem Mirek

  • zdania z się
    1.02.2010
    1.02.2010
    Szanowni Państwo,
    czy istnieje jakaś zasada lub zalecenie dotyczące miejsca zaimka się, gdy w zdaniu stoją obok siebie dwa czasowniki, z których jeden jest zwrotny? Kilka przykładów: „Nie mogę się doczekać jego przyjazdu”, „To nie będzie się ciągnąć w nieskończoność”.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
    Marek Piszczek
  • Zdewastowany

    12.05.2022
    12.05.2022

    Czy przymiotnik zdewastowany może znaczyć 'skrajnie smutny, pogrążony w żałobie'? W słowniku nie znajduję takiego znaczenia, ale filozof, który zawsze wyraża się bardzo starannie, tak go użył. Nie wiem, czy to dopuszczalna metafora, czy kalka z angielskiego/francuskiego devastated/ devasté.

    Pozdrawiam serdecznie

    D.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego