Dzień dobry.
Mam pytanie odnośnie do form wyrazów, które wchodzą w związek z liczebnikami. Interesuje mnie, dlaczego liczebniki główne od 1 do 4 łączą się z rzeczownikiem w mianowniku (jeden stół, dwa, trzy, cztery stoły), podczas gdy liczebniki od 5 wzwyż łączą się z dopełniaczem (pięć, sześć, siedem etc. – stołów). Czy istnieją wyjątki od takiego użycia?

Dzień dobry, czy poprawne jest wyrażenie: „budyń na wytrawnie” (na wzór wyrażenia: „ryba na słodko”)?

Pozdrawiam

Szanowni Państwo,

zastanawia mnie od jakiegoś czasu problem tłumaczenia dwóch terminów na polski z angielskiego. Pierwszym jest „extremal combinatorics”. Po polsku widziałem to głównie jako „kombinatorykę ekstremalną”, co jest bardzo przyjemnym określeniem, ale gdy się nad tym chwilę zastanowię, to chyba niestety powinna być „kombinatoryka ekstremowa”. Czy tak jest rzeczywiście i czy można by to nagiąć?

Drugim jest „categorification”. Jest słowo „kategoryfikacja”, ale nie podoba mi się skojarzenie ze słowem 'klasyfikacja', które jest trochę nietrafione. Czy poprawny jest neologizm 'ukategoryjnienie', przez analogię do 'uzwarcenia' („compactification”)?

Pozdrawiam

M. Mehl

Zastanawia mnie pochodzenie oraz znaczenie powiedzenia to nie piekarnia. Coraz częściej spotykam się z nim w sytuacjach typu ‘spokojnie, prześlę Pani tę umowę na jutro’. To nie piekarnia – w znaczeniu ‘proszę poczekać, ta sprawa nie jest tak bardzo pilna’. Najbardziej mnie zastanawia, co ma wspólnego piekarnia z załatwianiem pilnych/naglących tematów. Jedyne co mi przychodzi do głowy to szybka obsługa w piekarni – człowiek wchodzi, kupuje chleb i opuszcza lokal, wszystko trwa parę chwil.

Dzień dobry,

Chciałbym zapytać o istnienie słowa trójcyfrowy. W PWN nie da się go wyszukać, jednak np pod tym linkiem istnieje przykład historyczny, w formie pisanej https://www.nfjp.pl/lemma/tr%C3%B3jcyfrowy

Oprócz tego tam jest kilka innych podobnych np trójdzietny, trójelementowy, trójboczny jak i samo słowo trójkątny.

Mówimy: jednocyfrowy, dwucyfrowy, pięciocyfrowy, a dlaczego trzycyfrowy? Wręcz nie mówimy: "trzykątny".

Czy naprawdę brak źródeł z trójcyfrowym?

Pozdrawiam,

Paweł Niewiadomski

Często ostatnio widuję czasownik trzymać używany w kontekstach, w których dawniej stosowało się słowo utrzymywać lub zachowywać, np. ostatnio powszechne jest zalecenie trzymania dystansu, widziałam także trzymanie standardów (i wiele innych). Czy to poprawne? Wygląda na kalkę z angielskiego.

Szanowna Redakcjo,
chciałabym prosić o pomoc w poprawnym zapisie zdań. Czy szyk wyrazów w zdaniu i interpunkcja są poprawne? Co należy zmienić?

1. Dotychczas poznane istotne prognostycznie czynniki genetyczne obejmują różne mutacje genu Rb.
2. Do znanych najbardziej niekorzystnych czynników rokowniczych należą (należy?) wiek powyżej 1. roku życia i podwyższona liczba neutrofilii (neutrofilów?).
3. Inne szeroko badane czynniki prognostyczne obejmują długość telomerów i telomeraz.

Szanowni Państwo!
Bardzo proszę o wskazanie, która nazwa państwa jest poprawna: czy Turkmenistan, czy Turkmenia, czy Turkiestan? W słowniku ortograficznym z 2000 r. znalazłem hasła Turkmenia i Turkiestan; w encyklopedii z 1996 r. znalazłem Turkmenistan. Sprawdziłem to również na Państwa stronach internetowych: w słowniku ortograficznym jest Turkmenia, w encyklopedii – Turkmenistan. Prosiłbym o odpowiedź, która forma jest poprawna i skąd ta rozbieżność.
Z góry dziękuję i pozdrawiam!
Maciej Wink

Czy malarz fresków to freskarz, czy freskant? Żaden polski słownik (w tym wszystkie PWN-u) nie zawiera takich określeń, a przecież malarz fresków musi się jakoś nazywać. Przewertowałem kilka historii i leksykonów sztuki. Występują oba określenia, choć rzadko. Bardziej odpowiada mi forma freskant (por. np. projektant, szyfrant, protokolant itp.). W jęz. niemieckim: Freskant = Freskenmaler.

Szanowni Państwo!
Czy poprawne jest wyrażenie tylko, jeśli? „Akt delegowany przyjęty na podstawie art. … wchodzi w życie tylko, jeśli Parlament nie wyraził sprzeciwu w terminie […]”. Czy w tym przypadku nie należałoby użyć wyrażenia wyłącznie wówczas, gdy?
Z pozdrowieniami