-
wróżki i wrogowie9.04.20149.04.2014Ostatnio znalazłam stronie internetowej ciekawostkę dotyczącą słowa wróżki. Według autora strony wyraz ten jest spokrewniony ze słowem wrogi. „Kiedyś bowiem wróżby miały znaczenie negatywne i zawsze chodziło o przewidywanie niesprzyjających okoliczności”. Czy to prawda? Jakie źródło naukowe można by przytoczyć na dowód? Do tej pory myślałam, że w wyrazie wróżka mamy do czynienia z ż i ó niewymiennym.
Pozdrawiam serdecznie. Z niecierpliwością czekam na Państwa odpowiedź. -
przymiotniki typu boży – wysoki
19.12.202319.12.2023Szanowni Państwo,
skąd się wzięła niekonsekwencja w tworzeniu przymiotników „dzierżawczych” na bazie zmiękczającego „j” od słów z ostatnią spółgłoską „g”? Regularnie jest boży od Bóg czyli wymiana g—ż zgodnie z regułą pierwszej palatalizacji. Podobnie buldoży od buldog, innych przykładów nie kojarzę. Jednak od wróg mamy wrogi - skąd tu miękkie g, czyżby analogia do przymiotników zwykłych, niedzierżawczych takich jak błogi? W każdym razie regularny przymiotnik wraży (choć z rusycyzmem cerkiewnym) wyszedł z użycia. Znowuż od papuga jest papuzi, całkiem nieregularnie — a może wg wzorca takiego jak w ptak—ptasi?
Proszę o naświetlenie tego problemu.
Łukasz
-
Nemezis
3.02.202323.05.2021Witam! Moje pytanie odnosi się do słowa Nemezis. Ostatnio wdałem się w dyskusje z moim kolegą i chciałbym doprecyzować pewną rzecz. Według niego słowo to odnosi się do (weźmy za przykład chociażby filmy) arcywrogości pomiędzy osobą dobrą a złą, walki tych sił. Według mnie odnosi się to do zwyczajnego „najważniejszego z wrogów”, niezależnie od nastawienia postaci, chodzi tylko o rywalizacje z drugą stroną.
-
zniewolić – zniewalać, zniewalający
4.02.20234.02.2023Dzień dobry, mam problem ze słowem „zniewalać” (od niewoli). Użyłam go w zdaniu, że pewne uczucie jest „zniewalajace” (chcąc uzyskać negatywny wydźwięk) i ktoś mi zwrócił uwagę, że o ile słowo „zniewalać” ma dwa znaczenia, o tyle „zniewalający” to już tylko „zachwycający”. Czy istnieje jakieś słowo oznaczające „tego, który zniewala”?
-
Curie i skandal 29.02.201629.02.2016Jak można odmieniać nazwisko Curie (Idę do państwa ……)?
Byłabym też wdzięczna za wyjaśnienie etymologii słowa skandal.
Łączę wyrazy szacunku
D.
-
czarnosecinny27.10.200527.10.2005Co to znaczy, że coś jest czarnosecinne? Często słyszę ostatnio to słowo, ale nigdzie nie mogę znaleźć jego znaczenia.
Z góry dziękuję i pozdrawiam.
-
Kobieta zwyrodnialec
31.12.202031.12.2020Dzień dobry,
modne są ostatnio feminatywy. Ale by stały się w pełni produktywne, należałoby umożliwić łatwe tworzenie formy żeńskiej także od rzeczowników o mniej pozytywnym znaczeniu. Ostatnio zastanawiałem się, jak utworzyć takową formę od określenia zwyrodnialec i podobnych.
Dziękuję za pomoc
Łukasz
-
-li11.02.200311.02.2003Skąd się wzięła w polszyźnie i w jaki sposób funkcjonowała partykuła -li, dodawana „onegdaj” do czasowników, np: znasz-li, kochasz-li? Czy nie jest ona przypadkiem zapożyczeniem z języka rosyjskiego? Nowy słownik ortograficzny PWN podaje łączną pisownię znaszli, czy należy pisać też kochaszli? Wiem, że pytanie jest nieco archeologiczne, ale sprawa jest chyba interesująca.
Proszę o pilną odpowiedź. -
liczba wolnych rodników (?)
2.03.20232.03.2023Dzień dobry,
mam problem z konstrukcją „liczba wolnych rodników”, a „ilość wolnych rodników”. Zdaję sobie sprawę, że liczby używamy do rzeczowników policzalnych, w teorii atomy są policzalne, ale czy jednak używanie „liczba” w przypadku tak małych cząsteczek, które tworzą jednolitą masę ma zasadność?
-
Na pohybel22.01.201722.01.2017Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy wyrażenia na pohybel. Ze zgrozą zauważam, że jest ono coraz częściej używane w wypowiedziach internetowych. Sądziłam (i nie tylko ja, pytałam wielu osób), że należy je rozumieć jako wezwanie do użycia przemocy (powieszenia) i jako takie zgłaszałam administratorom rozmaitych stron. Zdziwiłam się bardzo, gdy w definicji słownikowej znalazłam informację, że na pohybel należy rozumieć jedynie jako ogólne ‘na zgubę, na nieszczęście’. Czy rzeczywiście?