wstęp
  • tytuł z podtytułem
    27.10.2008
    27.10.2008
    Szanowni Państwo!
    Czy odmiana złożonego tytułu powinna objąć wszystkie jego części, czy tylko pierwszą? Wg mnie – wszystkie: „(…) jak czytamy w «Drodze do wiedzy. Domysłach i refutacjach» (…)”. Ale spotkałem się z opinią, że należy odmieniać tylko pierwszą część.
    Druga kwestia to kropka oddzielająca poszczególne części tytułu, która niezręcznie wygląda w środku zdania. Czy można zastąpić ją myślnikiem, jak w żywej paginie?
    Będę wdzięczny za Państwa o opinię w tych sprawach.
    Tomasz Żuk
  • Volkodav, Wołkodaw czy Wilczarz?
    6.08.2007
    6.08.2007
    Polski dystrybutor rosyjskiego filmu Волкодав zdecydował się rozpowszechniać go pod kuriozalnym tytułem Volkodav. Tenże bohater w tłumaczeniu książkowym pojawia się jako Wilczarz (taki jest też tytuł książki). Czy pisząc o filmie i jego bohaterze, można używać formy Wołkodaw, która formalnie nie pojawia się nigdzie? Czy przeciwnie – należy podporządkować się „faktowi medialnemu” i pisać te horrendalne V i L?
  • wcale i w ogóle
    5.11.2008
    5.11.2008
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie odnośnie słów wcale i w ogóle. Czy słowo wcale ma wydźwięk negacji? Spotkałem sie w literaturze z jego użyciem jako synonimu wyrażeń w całości lub całkiem, dopiero użycie (lub nie) z przeczeniem określało zabarwienie frazy (negacja lub nie) np. „Dziura była wcale duża”.
    Podobnie z wyrażeniem w ogóle. Literalnie znaczenie raczej powinno być według mnie zbliżone do ogólnie.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Michał Brandt
  • wtrącenie wydzielone pauzami
    14.01.2011
    14.01.2011
    Szanowni Państwo,
    proszę o rozwianie moich wątpliwości. We wstępie do słownika interpunkcji PWN trafiłem na zdanie: „Z tych – i wielu innych powodów – warto opanować podstawowe zasady interpunkcji”… Czy słowo powodów nie powinno się znaleźć poza wtrąceniem wydzielonym pauzami?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Wybieraj z czego chcesz
    26.04.2008
    26.04.2008
    cokolwiek – „Wybieraj z czegokolwiek!”
    co chcesz (czego chcesz) – „Wybieraj z czego chcesz!”
    co kupiono (czego nakupiono) – „Wybieraj z…”???
    co widzisz – „Wybieraj z…”???
    Czy zdanie „Wybieraj z czego chcesz” – gdzie co chcesz jest synonimem dowolności, samodzielną frazą rzeczownikową ('to, co chcesz') i dziedziną wyboru – jest dobrze skonstruowane? (Podobne: „Wybieraj z czego tylko dusza zapragnie!”). I dlaczego nie słyszy się analogicznych form wykropkowanych na wstępie?
  • Wymowa elementów oznaczane w piśmie jako ę i ą

    9.03.2024
    9.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jak realizujemy w wymowie nosówki ą i ę w wygłosie i w śródgłosie przed spółgłoskami zwarto-wybuchowymi, szczelinowymi, współotwartymi i zwarto-szczelinowymi?

  • x czy ks przed końcówką?
    6.12.2002
    6.12.2002
    Chciałbym zapytać o pewne niekonsekwencje pojawiające się w waszych odpowiedziach dotyczących odmiany nazwisk zakończonych na -x. W odpowiedzi zatytułowanej Cezex… czytamy: „Po drugie zaś, inne słowa zakończone literą x, w szczególności nazwiska, nadal trzeba odmieniać po staremu, np. Rex, Rexa, Rexowi, Rexem, ale Reksie (przykład przytoczony w komunikatach Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, nr 2 z 2001 roku)”. Natomiast w odpowiedzi Lex Pani K. Sobolewska radzi odmieniać nazwisko Hendrix – Hendriksa. Jak więc należy odmieniać nazwiska zakończone na -x?
  • X lub Y
    5.01.2008
    5.01.2008
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
  • Zadzwonię, gdy odbiorę pampersy

    30.12.2023
    30.12.2023

    Dzień dobry, oto pytanie:

    powiedziałem, że zadzwonię, gdy odbiorę pampersy z apteki (6 paczek po 30 szt.). Rozmówczyni zinterpretowała to w ten sposób, że gdy odbiorę w aptece. Ja, że gdy odbiorę w sensie zaniesienia ich do domu. Kto prawidłowo to zinterpretował?

    Kontekst, podany przez rozmówczynię:

    Moim zdaniem ważny jest jeszcze wstęp, że rozmawialiśmy w drodze do apteki, jak doszedłeś to ja powiedziałam, żebyś zadzwonił jak odbierzesz pampersy, na co ty, że ok itd.

    Pozdrawiam

    Marek Kłosowski

  • zagramaniczna kożelanka
    16.09.2013
    16.09.2013
    Czy istnieje jakiś uczony wyraz (coś jak paronim czy afektonim) określający wyrazy typu zagramaniczny, stety, kożelanka – czyli takie, które nie mają wstępu do słowników, ale używane są dość powszechnie, przy czym niemal wyłącznie z przymrużeniem oka?
    Czy wymieniony wśród przykładów wyraz zagramaniczny rzeczywiście jest tylko takim żartem językowym, czy wpierw był „wyrazem na serio” (np. w jakiejś gwarze)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego