W omówieniu niektórych procesów fonetycznych pojawia się informacja, że coś wymówić jest łatwiej. Czy językoznawcy dysponują jakimś kryterium, co się wymawia łatwiej?
Wydawałoby się, że uczące się mówić dzieci przekręcają słowa do postaci łatwiejszej w wymowie. Spotkałem się ostatnio z dwoma niezależnymi przypadkami, gdy małe dzieci wymawiają [nitk] zamiast [nikt] (a jedno z nich mówi jeszcze [wiadutk]). Czy rzeczywiście -tk jest wymówić łatwiej niż -kt?

Czy jest dopuszczalna (poprawna?) wymowa rzeczownika menu zgodna z pisownią ([menu], a nie [meni]) w informatycznym znaczeniu ‘pasek narzędzi’? Czy uzus dopuszcza tu podwójną wymowę zależną od kontekstu?

Ciekawi mnie, jak wymówić wyraz dżdżownica. Ostatnio usłyszałem, jak ktoś (lektor filmu) wymówił ten wyraz, jako [drzdżownica], gdzie "drz" brzmiało, jak w wyrazie "drzwi". Ponieważ nie znalazłem bezpośredniej odpowiedzi w internecie, poszukałem wskazówek w pokrewnych językach.

-w rosyjskim deszcz to dożd

-w bułgarskim - dyżd

-w c-s - dożg

W tych przykładach d i ż to osobne dźwięki rozdzielone smgł., która u nas wypadła. Tak więc czy rozdzielenie między d i ż nie powinno być i u nas zachowane?

Moje pytanie raczej nie dotyczy języka polskiego, ale mam nadzieję, że można kwestię przeze mnie poruszoną rozważyć. Otóż, zajmując się historią najnowszą, często napotykam na obce nazwiska, nie wiedząc, jak je wymówić. Zupełną trudność sprawiają mi nazwiska osób pochodzących z terenów pogranicza językowego. Jak zatem wymówić nazwisko obecnego premiera Luksemburga Jeana-Claude'a Junckera. Imię jest wybitnie francuskie, lecz nazwisko sprawia wrażenie bardziej niemieckiego, zatem [junker] czy [żinker]. Podobnie nazwisko Alzatczyka i francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana (tu jednak zapewne wystarczająco utarła się wymowa [szuman], a [szima] brzmiałoby chyba dość dziwacznie). Również nazwisko obecnego premiera Belgii sprawia pewne trudności: Guy Verhofstadt. Zapewne [gi ferhofsztat], ale czy na pewno?

Nazwę mieszkańca dzielnicy miast tworzy się przez dodanie końcówki -anin, ale w wypadku mieszkańca Bielan znacznie częściej od trudnej do wymówienia formy bielanianin spotykam się z bielańczykiem. Tak jak w artykule http://ns2.architekturainternetu.pl/page/608,wspomnienia-starego-bielanczyka---dawne-wyprawy-do-miasta---jerzy-glosik.html. Istnieje również stowarzyszenie Młodzi Bielańczycy. Czy obie formy są poprawne? Czy można używać ich zamiennie?

Chciałbym spytać o odmianę (z wymową) dwóch nazwisk francuskich. Pierwsze to Camus [wym. kami]. Słownik ortograficzny podaje, że w dopełniaczu piszemy Alberta Camus (nieodmiennie) lub Alberta Camusa. Jaka jest wymowa nazwiska w tym drugim przypadku? I dlaczego nie ma formy Camus'ego? (jak Rabelais'go)?
Drugie to nazwisko francuskiego piłkarza Emmanuela Petit. Jak napisać i jak wymówić formę dopełniacza tego nazwiska? Komentatorzy mówią czasem Petiego, a czasem Petita.

Witam!
Czy przymiotnik chicagoski jest dziś poprawny? Notuje go pod „Chicago” (i tylko ten przymiotnik) Słownik poprawnej polszczyzny Doroszewskiego. Współczesne słowniki podają (chyba) już tylko chicagowski (czikagowski). Czy literka w pojawiła się tutaj zgodnie z jakąś regułą?
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo, mam wątpliwości dotyczące wymowy niemieckojęzycznej nazwy sieci sklepów obuwniczych Deichmann. Od kiedy spotkałem się z tą nazwą po raz pierwszy, wymawiałem ją [dajchman], sugerując się wymową podobnych wyrazów niemieckojęzycznych, takich jak Reich czy Eichmann. Tymczasem kilka dni temu w reklamie telewizyjnej tej firmy (a zatem za jej zgodą) lektor wymówił nazwę [dajszman]. Która zatem wymowa jest prawidłowa? Ja wciąż obstaję przy pierwszej, gdyż w tym wyrazie nie ma połączenia liter sch, które wymuszałoby wymowę głoski [sz]. Bardzo proszę o odpowiedź i pozdrawiam.

Z czego może wynikać fakt, że wśród polskich liter będących odzwierciedleniami graficznymi głosek jedynie y ma swoją nazwę (igrek)? Czy dlatego, że samą głoskę y trudniej wymówić niż a, e itd.?

Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.

Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.

Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski