Szanowna Poradnio,
ponieważ obawiam się, że moje pytanie (z listopada ub.r.) zaginęło gdzieś w czeluściach internetu, ponawiam je. Jak pisać Jadę elektrykiem czy Jadę „elektrykiem"?
Czy to potoczne określenie samochodu elektrycznego brać w cudzysłów?
W prasie motoryzacyjnej zwykle występuje bez cudzysłowu, ale w innych tekstach korci mnie, by pisać „elektryk”, jako że słowo to w tym znaczeniu nie zadomowiło się jeszcze w polszczyźnie, bo i „elektryków” u nas mało.
Stała czytelniczka

Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Pochodzę z Małopolski i przez całe dzieciństwo nigdy nie słyszałam rozróżnienia w wymowie słów zakończonych na -nia. Frania brzmiała identycznie jak chemia. Dopiero na studiach spotkałam osobę z Pomorza, która różnicowała te końcówki. Czy ich nierozróżnianie jest typowe dla mojego regionu? Czy moja wymowa jest poprawna, czy też, aby mówiąc poprawnie, musiałabym faktycznie zastanawiać się za każdym razem, czy słowo jest rodzime, czy zapożyczone?:)

Jestem agentem ds. obrotu nieruchomościami i mam wątpliwości dotyczące interpunkcji w tekstach ofert. Szczególnie kiedy określa bądź dookreśla się lokalizację danej nieruchomości: „Mieszkanie położone jest na pierwszym piętrze, w bloku czteropiętrowym, na ulicy Mickiewicza, w Katowicach”. Z jednej strony nadmiar przecinków aż razi, ale z drugiej każdy z okoliczników miejsca jest niezależny, a jeśli tak, to znaczy, że są równorzędne, ergo powinno się je rozdzielać.
Pozdrawiam

Szanowni Państwo,

od jakiegoś czasu zastanawiają mnie zdania typu:

„Jak zapisywać nazwę gminy: małą czy dużą literą?", „Jak zapisać nazwę stowarzyszenia lub fundacji – w całości dużymi literami?" oraz „Przecinek przed imiesłowem przymiotnikowym – kiedy stawiać przecinek, a kiedy nie?". Kwestia dotyczy użycia dwukropka i myślnika. Czy mógłbym zamiast nich postawić kropkę bądź przecinek, i tym samym podzielić te zdania na dwa mniejsze, czy jednak jest to niedopuszczalne? Chciałbym też wiedzieć, z czego wynika użycie tych znaków, bo ciężko mi te przykłady podporządkować jakimkolwiek znanym mi zasadom.

Chciałem poruszyć kwestię oddzielania przecinkami rozbudowanych przydawek, zwłaszcza umieszczonych w środku zdania. W archiwum znalazłem poradę (zdanie traktujące o rycerstwie), z której wynikałoby, ze każde tego typu wplecenie należy wydzielać przecinkami. Czy jest to obligatoryjne? Czy poniższe zdanie także musi mieć przecinki?
Do działań profilaktycznych(,) zapobiegających wystąpieniu zagrażających objawów(,) zalicza się…

Szanowna poradnio,
chciałam ponownie zapytać o rodzaj gramatyczny rzeczownika. Jeszcze ze szkoły pamiętam, że określamy go zawsze w mianowniku liczby pojedynczej, bo rzeczownik nie odmienia się przez rodzaje, ale ma rodzaj przypisany. Określanie go w M. l. poj. pozwala uniknąć błędnego przypisania mu w l. mn. rodzaju męskoosobowego, jak to ma miejsce w przypadku przymiotnika (który jednak oczywiście się odmienia). Czy to poprawne rozumowanie?

Szanowni Państwo,
czy istnieje jakaś norma odnośnie używania przed nazwiskami inicjałów bądź pełnych imion w tekstach naukowych (tudzież tekstach „bardziej eleganckich”). Czy lepiej jest pisać „A. Kowalska odkryła Amerykę” czy też „Anna Kowalska odkryła…”? Czy używanie samego nazwiska („Kowalska odkryła…”) jest uznawane za nieeleganckie?

Ostatnio w nazewnictwie odzieżowym widuję kolor camelowy. O dziwo, brak koloru elephantowego, mouse'owego, lionowego i wielu innych, a zamiast nich mamy swojsko brzmiący szary czy złocisty. Proszę o opinię na temat owej nowej nazwy koloru i jej zasadności w polszczyźnie.

Witam serdecznie,
chciałabym prosić o odpowiedź na pytanie, czy imiesłów przymiotnikowy czynny może występować w funkcji podmiotu. Mówię tutaj o sytuacji, gdy we wcześniejszej części wypowiedzi podmiot był wyrażony, przez co w zdaniu z imiesłowem, ten ostatni jasno można wiązać z podmiotem z wcześniejszych zdań. Na przykład cała wypowiedź dotyczy kapłana. W zdaniu o posłudze sakramentalnej użyłam słowa konsekrujący (w domyśle: kapłan). Czy taka konstrukcja jest poprawna?