zabieg
  • francuskie tytuły arystokratyczne
    26.08.2002
    26.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Mam problem, który nie dotyczy może bezpośrednio pisowni polskiej, ma z nią jednak związek. Otóż chodzi o zasady pisowni imion i tytułów arystokratycznych osób spoza Polski.
    Wiem, że ogólne zasady pisowni imion wymagają, aby imiona postaci panujących (np. królów) lub funkcjonujących powszechnie w polskiej świadomości (np. Joanna d'Arc) spolszczać, zaś pozostałe pozostawić w formie oryginalnej. Tak przedstwia się sytuacja w większości książek, z którymi miałem do czynienia. Jadnakże prof. W. Dworzaczek w swojej Genealogii (zestaw tablic genealogicznych rodów panujących w Polsce i krajach ościennych) ominął powyższą zasadę, spolszczając bez wyjątku wszystkie imiona. Wydaje mi się, że w tym przypadku zabieg ten nadał zestwieniom genealogicznym przejrzystości – jest więc uzasadniony.
    Gorzej sprawa przedstawia się z tytułami arystokratycznymi. W różnych publikacjach spotkałem się z różną ich pisownią. Np. w biografii Ludwik XVI pióra Jana Baszkiewicza (Wrocław 1983) sam król, przed objęciem władzy, nosi tytuł księcia Berry. Natomiast jego bratanek, który nigdy władzy nie objął, tytułowany jest już księciem (diukiem) de Berry. Przytoczę jeszcze jeden przykład. W powyższej książce brat Ludwika XVI (przyszły Karol X) tytułowany jest hrabią Artois, natomiast w biografii Karola X autorstwa José Cabanisa (W-wa 1981)- hrabią d'Artois. Takie przykłady można zresztą mnożyć w nieskończność.
    I tutaj pojawia się mój problem i moje pytanie. Opracowuję właśnie tablicę genealogiczną francuskiej dynastii Burbonów. Pojawia się tam mnóstwo osób zarówno panujących, jak i posiadających czysto tytularne godności arystokratyczne, wiele odsób, które są Polakom znane dobrze jak i nie. Jak postąpić w takiej sytuacji? Być może w przypadku tytułów obowiązuje podobna zasada jak i w przypadku imion? A jeśli tak, to czy dla zachowania przejrzystości mogę zrezygnować z przedrostków de, d' itp.?
    Proszę Państwa o sprecyzowanie zasad obowiązujących w przedstawionych przeze mnie przypadkach i z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem
    Przemo Jaworski
  • gnida dworska
    31.03.2010
    31.03.2010
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie określenie, czy może raczej wyzwisko, gnida dworska. Gnidę jeszcze rozumiem, ale czemu ona ma być dworska?
    Z poważaniem – Karoń
  • gwara Szkiców węglem Henryka Sienkiewicza

    7.03.2024
    7.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jakiej gwary użył Henryk Sienkiewicz w noweli „Szkice węglem”?

  • hopsasa
    14.03.2008
    14.03.2008
    Który zapis jest poprawny: hopsa sa czy hop sa sa?
  • idée fixe

    21.12.2022
    21.12.2022

    Czy wielkim grzechem jest spolonizowanie idee fixe i użycie frazy idea fix?

  • Ilość dorsza, połów łososia
    18.06.2016
    18.06.2016
    Szanowni Państwo,
    czy w zdaniu: Obiecał, że przyśle wskazaną ilość dorsza albo w tym roku wyda zgodę na połów powinna być ilość czy liczba?
    Druga kwestia dotyczy liczby rzeczownika łosoś. Zgodnie z WSJP: „Często używa się form lp w znaczeniu lm, np. połów łososia, sprzedaż łososia, co jednak jest uznawane za nieoprawne”. Czyli w zdaniu: Zgodnie z tradycją wyprawiają się każdego lata w góry po korzonki, a każdej jesieni nad rzekę po łososia jest błąd?

    Z poważaniem
    Anna K.
  • Imiesłowowy równoważnik
    8.10.2018
    8.10.2018
    Dzień dobry. Mam pytanie dotyczące użycia imiesłowowego równoważnika zdania. W niedawnej dyskusji użyłem następującej konstrukcji: Odpowiadając na twoje pytanie: było bardzo fajnie!
    Czy powyższe zdanie jest poprawne?

    Będę wdzięczny za odpowiedź.

    Miłego dnia!
    Kacper Król.
  • imiona obce i ich polskie odpowiedniki
    3.02.2010
    3.02.2010
    Czy tłumaczeniem imion obcych na język polski rządzi jakaś jednoznaczna reguła? Pisze się np. Paweł Apostoł, ale Paul McCartney. W przedwojennym piśmiennictwie tłumaczono wszystkie imiona i to chyba było rozwiązanie lepsze od dzisiejszego, które jest chwiejne.
  • Interpretacje zdania z testu

    7.01.2024
    7.01.2024

    Proszę o rozwianie moich wątpliwości dotyczących dwuznaczności pytania o podtytuł „Konrada Wallenroda”: który brzmi „Powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich”.

    Zgodnie z podtytułem utwór jest powieścią historyczną. Prawda/Fałsz

    1. interpretacja:

    Utwór jest p. hist., tak jak stwierdza podtytuł.

    Tu odp. to: fałsz, gdyż jest to p. poetycka, w tym miejscu można użyć 3 znacz. zgodny — „nie sprzeczny z czymś”. „Nie sprzecznie z podtytułem utwór jest…” — to fałsz. Tu 2. cz. jest właść. pytaniem, a 1. tylko dookreśla, że tak stwierdza podtytuł.

    2:

    Podtytuł wskazuje, że utwór jest p. historyczną. Tutaj odp. to prawda. Tu to 1. Cz. zdania jest nadrzędna i jest to pyt. tylko o podtytuł.

  • Język inkluzywny

    20.11.2020
    20.11.2020

    Dzień dobry!

    Dziękuję za odpowiedź ws. języka inkluzywnego, jednak liczyłem że ws. tak nowego zjawiska będzie ona bardziej rozbudowana. Wydaje mi się, że większość Polaków nie stosuje takich zabiegów stylistycznych. A jeżeli to zjawisko uzyskuje poparcie językoznawców, to czemu w takim razie nie włączyć wszystkich możliwych grup społecznych zanim przejdzie się do rzeczy?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego