założenia
  • tylko (lub aż) 100 tysięcy
    31.10.2012
    31.10.2012
    Dzień dobry,
    jakie są przesłanki tworzenia rzeczowników odprzymiotnikowych zakończonych na -ość, gdy nie mają nowego znaczenia względem innych, np. inicjatywnośćinicjatywa, mitologicznośćmitologizm, obojnaczośćobojnactwo, ostentacyjnośćostentacja itd.? W słownikach PWN-u brakuje za to wielu słów z nowym znaczeniem, np. taktowność, instynktowność, prowokacyjność, przykrótkość itd. Mógłbym przykładowo utworzyć sobie rzeczowniki introwertyczność, ekstrawertyczność?
    Pozdrawiam
  • wkładać czy zakładać
    20.04.2005
    20.04.2005
    Jak sformułować definicję, która umożliwiłaby jednoznaczne rozstrzygnięcie kwestii, czy ubrania, buty itp. wkłada się, czy zakłada? Podam dwa cytaty ze Słownika poprawnej polszczyzny PWN: „wkładać (…) umieszczać coś, zwykle ubranie, na kimś, na sobie”, „zakładać (…) Używane błędnie w znaczeniu 'wkładać coś, ubierać się w coś'. Np. Zakładać, poprawnie: wkładać, płaszcz, sukienkę, garnitur, buty. Ale: zakładać, kiedy jest mowa o przedmiotach, które się umieszcza na sobie”.
  • wolnostojący?
    4.12.2007
    4.12.2007
    Szanowni Eksperci,
    proszę o rozstrzygnięcie: okap wolnowiszący czy wolno wiszący, wanna wolnostojąca czy wolno stojąca (przy założeniu, że oznacza to jakiś rodzaj konstrukcji wymienionych przedmiotów)?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Joanna
  • wymóg

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?

  • Wypełniać formularz
    25.11.2019
    25.11.2019
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące składni. Jakim typem dopełnienia jest wyraz formularz w zdaniu:
    Robotnik wypełniający formularz spojrzał w końcu niechętnie na urzędnika?

    Czasownik wypełniać jest przechodni, ale całe zdanie zawierające imiesłów nie podlega przecież pasywizacji. Jakich kryteriów użyć, by określić, z jakim typem dopełnienia (bliższym czy dalszym) mamy tu do czynienia – oczywiście przy założeniu, że jest to właśnie ten rodzaj części zdania.

    Łączę pozdrowienia
  • zachowanie (się) konstrukcji

    6.10.2022
    6.10.2022

    Dzień dobry,

    proszę o komentarz w sprawie sformułowań „zachowanie konstrukcji” oraz „zachowanie się konstrukcji”. W literaturze przedmiotu związanej z budownictwem można spotkać obie formy. Niektórzy profesorowie budownictwa nie mówią o „zachowaniu się konstrukcji” tylko o „zachowaniu konstrukcji”, twierdząc, że „się” personifikuje konstrukcję.

    Problem, o którym piszę dotyczy procesów fizycznych takich jak deformacje konstrukcji pod wpływem obciążenia, pękanie, zniszczenie itp.

    Pozdrawiam

  • zapis fonetyczny a fonologiczny
    9.06.2005
    9.06.2005
    Czym się różni zapis fonetyczny od zapisu fonologicznego?
  • zjeść kotleta, wypalić papierosa
    2.02.2007
    2.02.2007
    Jak powinno się traktować wyrażenie zjadłem kotleta? Wedle zasad powinno ono brzmieć zjadłem kotlet, ale rzadko się słyszy tę formę. Podobnie, częściej można usłyszeć wypalił papierosa zamiast wypalił papieros. Czy odmianę osobową należy w tym przypadku uznać jednoznacznie za błąd?
  • Agencja Reutera
    28.09.2001
    28.09.2001
    Serdecznie dziekuję za dotychczasowe odpowiedzi (…). Tym razem pytanie dotyczy Agencji Reutera. No właśnie, Agencja Reutera (Słownik ortograficzny PWN) czy agencja Reutera (Słownik nazw własnych PWN), a może Reuters (również SNW). Słyszałam w radiu wypowiedź oburzonej słuchaczki, która strofowała dzennikarza, że nie mówi się Reuters tylko A/agencja Reutera albo Reuter (kwalifikator pot. w SNW). Reasumując, które zdania są poprawne:
    1. Jak podaje Reuters…
    2. Jak podaje Reuter…
    3. Jak podaje Agencja Reutera…
    4. Jak podaje agencja Reutera…
    Może istnieje jeszcze inna możliwość?

    Pozdrawiam,
    Agata Gogołkiewicz
  • akademie i kongregacje papieskie
    7.09.2004
    7.09.2004
    Dzień dobry!
    Załóżmy, że piszę tekst o różnorakich akademiach (mam na myśli instytucje). Czy gdy używam liczby mnogiej, np. akademie papieskie, mogę je zapisywać małymi literami? Papieska Akademia Nauk to nazwa własna, gdy dalej w tekście będę pisać o tej akademii (właśnie w ten sposób: ta akademia), mogę zapisywać ten skrót małą literą? A gdy wymieniam jakieś kongregacje czy komisje, np. papieskie kongregacje: ds. Wiary, ds. Kościołów Wschodnich, ds. Kultury, jaki zapis stosować?
    Justyna
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego