zdaje-się-być
  • dlaczego Rzym, a nie Roma?
    28.11.2007
    28.11.2007
    Jak doszło do tego, że w języku polskim (i podobnie w innych językach słowiańskich) oryginalna nazwa Roma przekształciła się w Rzym?
    Z poważaniem,
    Piotr
  • Dokładnie!
    28.09.2001
    28.09.2001
    Szanowni Państwo,
    Irytuje mnie zwyczaj nadużywania od pewnego czasu wyrażenia dokładnie. Wydaje mi się, iż ta kalka z języka angielskiego (exactly) zubaża nasz i tak już jałowy język potoczny, a słyszy się ją wszędzie – nawet w radiu i telewizji, i to głównie z ust ludzi młodych, którzy chcą w ten sposób zaznaczyć swoją przynależność do… ano, do czego?
    Swoim dzieciom „zabroniłem” mówienia dokładnie, zalecając takie wyrażenia, jak: oczywiście, owszem, tak jest, w rzeczy samej, zgadza się, słusznie, istotnie, a nawet (to już żartem): precyzyjnie.
    Zdaję sobie sprawę, że mowa ludzka własnymi chadza drogami i nie można społeczeństwu narzucać siłą norm językowych, ale czy nie dałoby się na łamach (lub na antenie) jakiegoś publikatora wydać wojny takim prymitywizmom, jak właśnie dokładnie?
    Życzę powodzenia i radości z pracy,
    Zdzisław Halicki
  • głównonurtowy czy mainstreamowy?
    10.09.2011
    10.09.2011
    Szanowni Państwo!
    Czy słowo głównonurtowy (w znaczeniu: 'należący do głównego nurtu') jest notowane przez jakieś słowniki języka polskiego? Mimo że często używane i – jak mi się wydaje – poprawnie skonstruowane, jest podkreślane przez wszystkie znane mi automatyczne korektory pisowni. Nie ma go również w słowniku online PWN-u. A doprawdy nie wiem, w czym ustępuje znajdującemu się w słownikach, obco brzmiącemu wyrazowi mainstreamowy.
    Z poważaniem,
    SW
  • hołd i pamiątka
    21.01.2008
    21.01.2008
    Hołd się składa, oddaje, ale w wyrażeniu w hołdzie Słowackiemu czasownik nie występuje. Trudno natomiast powiedzieć, co się robi z pamiątką, kiedy się dziecku nadaje imię na pamiątkę Słowackiego. Czy można o takim imieniu powiedzieć, że jest pamiątką Słowackiego, a o samym akcie nadania, że jest hołdem Słowackiemu (właśnie tak, tzn. z pominięciem imiesłowu, a nie hołdem oddanym Słowackiemu)?
  • inicjalizować
    10.02.2009
    10.02.2009
    Jestem informatykiem – programistą i nie wiem jak powinienem przetłumaczyć (opisać) funkcję o angielskiej nazwie initialize. Intuicja podpowiada mi użycie słowa inicjalizować. W internetowym Słowniku języka polskiego PWN nie znalazłem jego jednak. Jest jedynie inicjować, ale ono zdaje się mieć inne (choć podobne) znaczenie. Czy jest to neologizm? A może błąd? Dlaczego SJP PWN ani Korpus Języka Polskiego PWN nie znają tego słowa? Może ze względu na techniczne, informatyczne zastosowanie słowa?
  • Introwertyzm a introwersja

    15.04.2021
    15.04.2021

    Dzień dobry,

    chciałabym zapytać, czym różnią się znaczeniowo takie określenia jak: introwersja i introwertyzm? Czy któreś z nich zarezerwowane jest dla danej dziedziny naukowej lub być może jedno z nich zawiera w sobie również drugie, będąc bardziej ogólnym?

    Dziękuję za odpowiedź,

    Justyna

  • inwalidzi i styliści fryzur
    23.03.2008
    23.03.2008
    Znalazłem w sieci taką opinię: „Czy etycy i poloniści wystąpią o zmianę słowa inwalida na bardziej przyjazne, bowiem to oznacza człowieka nieważnego?”. Przyznam, że mocno się zdumiałem. Podobno niektórzy fryzjerzy wolą mówić o sobie styliści fryzur, bo fryzjer to według nich zbyt pospolite określenie, ale czy słowo inwalida rzeczywiście jest „nieprzyjazne” albo np. poniżające? Przecież od dawna jest to określenie osoby niepełnosprawnej – chyba w pełni neutralne i powszechnie akceptowalne.
  • Jaka transakcja, czyli o przymiotniku kartowy
    22.10.2018
    22.10.2018
    Jak poprawnie określić transakcję, która została przeprowadzona przy wykorzystaniu karty płatniczej:
    transakcja kartowa
    transakcja płatnicza przeprowadzona kartą
    transakcja elektroniczna przeprowadzona kartą płatniczą
    transakcja płatnicza z wykorzystaniem karty płatniczej?
    Różne kombinacje powyższych słów? Być może kilka określeń jest prawidłowych? A może mają Państwo jakieś inne propozycje?
  • Katabas

    22.10.2019
    21.09.2017

    Czy jest znane pochodzenie słowa katabas? (jedno z pejoratywnych określeń duchownego, w XIX wieku w gwarze uczniowskiej: ‘katecheta’)?


    Dziękuję za pomoc,

    Łukasz

  • liczba wolnych rodników (?)

    2.03.2023
    2.03.2023

    Dzień dobry,

    mam problem z konstrukcją „liczba wolnych rodników”, a „ilość wolnych rodników”. Zdaję sobie sprawę, że liczby używamy do rzeczowników policzalnych, w teorii atomy są policzalne, ale czy jednak używanie „liczba” w przypadku tak małych cząsteczek, które tworzą jednolitą masę ma zasadność?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego