Chciałabym zapytać o poprawność pisowni w nazwie kościoła skrótów św., gdy występują dwa imiona. Co jest poprawne: kościół pw. św. Marcina i Mikołaja czy kościół pw. św. św. Marcina i Mikołaja i dlaczego w różnych źródłach podawane są obie formy? Jeśli obie formy są poprawne, co jest właściwsze?

Zdarza mi się słyszeć, zwłaszcza wśród moich znajomych z południa Polski, formę krzyczeć po kimś zamiast krzyczeć na kogoś. Z początku podejrzewałem, że jest to element śląskiej gwary, ale później zdarzało mi się napotykać tę formę także u mieszkańców innych rejonów kraju. Żaden ze słowników, które przeglądałem, nie wspomina o krzyczeniu po kimś. Stąd moja prośba o wyjaśnienie, skąd w języku wzięła się ta forma i czy można uznać za poprawne jej stosowanie.

Proszę o szczegółową etymologię imienia Ksawery. Czy jest to imię baskijskie i czy oznacza 'dobry, solidny dom'?

Lasy Chojnowskie czy lasy chojnowskie? Wprawdzie podobne pytania już padały, ale mimo to nadal mam wątpliwości, czy poprawna jest pisownia wielkim literami, czy małymi. Na stronie www.pwn.pl w dwóch hasłach pisownia jest inna, małymi w temacie Powstanie Warszawskie, wielkimi w temacie Chojnów. Jak jednoznacznie rozstrzygnąć, czy dana nazwa lasów, lasków itp. jest nazwą jednostkową? Które źródła są w tej materii najbardziej miarodajne? Czy Słownik geograficzno-krajobrazowy?
Pozdrawiam Mariusz

Szanowni Państwo!
Proszę o wyjaśnienie różnicy pomiędzy literaturą a bibliografią. Czy dobrze rozumiem, że bibliografia obejmuje tylko pozycje cytowane w pracy, a literatura nie? Będę wdzięczna za odpowiedź.
Pozdrawiam serdecznie
Agnieszka

1) Według większości źródeł mieszkaniec Malborka to malborczyk. Słownik poprawnej polszczyzny Jana Grzeni z roku 2005 notuje jednak wyłącznie słowo malborczanin. Czy można ten wyraz uznać za rzadszy wariant (analogicznie do Kluczbork – kluczborczanin, Frombork – fromborczanin itp.)?
2) Mieszkaniec Stambułu to stambulczyk (SPP Jana Grzeni z roku 2004) czy stambułczyk (SPP 2005)?

"Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
J.B.

Dzień dobry,
bardzo proszę o wyjaśnienie, skąd w naszym języku wzięło się powiedzenie mieć duszę na ramieniu.
Pozdrawiam
Urszula Szuszkiewicz

Znalazłem kolejną (po ałmatce / ałmaatce) rozbieżność pomiędzy Nowym słownikiem ortograficznym PWN pod red. E. Polanskiego a Słownikiem nazw własnych Jana Grzeni. Tym razem chodzi o wyraz karakasczyk / karakaszczyk. Jak jest tym razem?
Przy okazji chciałem skomentować tamtą odpowiedź: jeśli źródło podaje tylko jedną pisownię, nie wspominając ani słowem o oboczności, to czytelnik przyjmuje, że jest to jedyny wariant albo przynajmniej zalecany. Jeśli formy są mniej więcej równoważne, to powinno się wymienić obydwie, a jeśli jedna ma nad druga wyraźna przewagę, to w obu słownikach powinno być tak samo. Oczekiwałbym od tak autorytatywnych źródeł jak pewuenowskie wydawnictwa, by nie stawiały mnie w obliczu takich rozterek.

Szanowni Państwo,
zastanawia mnie, w jaki sposób słowo morowy z nacechowanego negatywnie zyskało dzisiejsze pozytywne znaczenie. Niestety nie udało mi się nigdzie znaleźć informacji na ten temat, być może mogliby Państwo pomóc?
Z wyrazami szacunku