żywotny
  • spółka i sztuka
    9.09.2002
    9.09.2002
    Szanowny Panie,
    mam dwa pytania:
    1. W jaki sposób zapisuje się skrót utworzony od spółka jawna: S. j., sp. j. czy też jeszcze inaczej?
    2. Słownik PWN nie odpowiada wyraźnie czy stawiamy kropkę po skrótach w przypadkach zależnych, konkretnie – sztuka w mianowniku zpisujemy szt., ale czy sztuk (dopełniacz) również wyrazimy jako szt.? Obiło mi się o uszy, ze takie „ruchome” traktowanie kropki dotyczy tylko kategorii żywotne. Prosze o odpowiedz.
    Z poważaniem,
    Piotr Kuźmiński
  • sylwester
    29.05.2014
    29.05.2014
    Szanowni Państwo,
    czy sylwester (zabawa sylwestrowa 31 grudnia) ma biernik liczby pojedynczej tożsamy z dopełniaczem, natomiast liczby mnogiej z mianownikiem?
    Z poważaniem
    Czytelnik
  • tańczyć fokstrota
    18.04.2007
    18.04.2007
    Dzień dobry!
    Czy poprawnie zbudowano zdanie: „Z taką partnerką zatańczyłbyś nawet fokstrot”? Czy nazwa tańca nie powinna mieć formy fokstrota? Jak wygląda użycie dopełniacza i biernika w takich konstrukcjach zdaniowych? Bardzo dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
  • Tlen i iPhone
    26.09.2007
    26.09.2007
    Jaką końcówkę ma w bierniku Tlen (komunikator) oraz nowy iPhone?
  • twór, stwór i potwór
    10.12.2013
    10.12.2013
    Witam!
    Od dłuższego czasu nurtuje mnie kwestia odmiany trzech rzeczowników o wspólnym rdzeniu: twór, stwór i potwór. W dopełniaczu mają one formy: tworu, stworu/stwora i potwora. Dlaczego rdzeń inaczej się odmienia?
  • wyjść za mąż
    2.11.2005
    2.11.2005
    „Wyszła za mąż, za Kowalskiego”. No właśnie – dlaczego w pierwszym wypadku mamy mianownik? Przecież wg Słownika języka polskiego, przyimek za łączy się z rzeczownikami głównie w bierniku (tak np. w podobnych wyrażeniach: wyjść za drzwi, wyjść za próg), narzędniku (człowiek za burtą) oraz w dopełniaczu (za mojej młodości). Skąd więc ów mąż w mianowniku? A może to jest jakaś stara forma biernika?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
    Sławomir Mazur
  • Wyrazy pomocnicze do pytań polskich przypadków
    12.04.2019
    12.04.2019
    Dzień dobry,
    Czy pytania pomocnicze do przypadków mają być zawsze takie same? Czy można jako takie pytanie zastosować jestem zamiast idę w narzędniku oraz opowiadam zamiast myślę w miejscowniku?
  • wyrazy pospolite od nazwisk
    3.12.2004
    3.12.2004
    1) Dużą literą piszemy nazwisko autora użyte w znaczeniu dzieła, małą – dzieło firmy (malarz Suzuki stworzył Suzuki, a firma Suzuki tworzy suzuki). Czy wśród językoznawców, np. w PWN czy w RJP, są zwolennicy ujednolicenia tej kwestii? Wolałbym pożyczać stachurę niż Stachurę.
    2) Dwie książki Cooka to dwa Cooki. A dwie książki Zoli, Fredry, Witkacego, Hanny Krall, braci Strugackich?
  • wyrwać zęba i zjeść kotleta
    26.05.2010
    26.05.2010
    Czy poprawne jest wyrażenie wyrwać zęba, czy jedynie wyrwać ząb? Czy w takim przypadku powinno się mówić zjem kotlet zamiast zjem kotleta? Dlaczego?
  • (z)jeść + biernik

    29.03.2023
    29.03.2023

    Wiem, że w związku ze zmianami w języku, niektóre wyrazy męskie nieożywione w bierniku często kończymy na „-a”. Zauważyłam, że dzieje się tak szczególnie często, kiedy mówimy o warzywach i owocach, zwłaszcza w mowie potocznej. Zastanawiam się jednak jak to się ma do liczebników. Jeśli z jakiegoś powodu chciałabym powiedzieć, że zjadłam jeden owoc – banana, to jak to powiedzieć najlepiej? Zjadłam jeden banan? A może zjadłam jednego banana? Druga opcja brzmi „bardziej normalnie”, ale pierwsza zdaje się być bardziej poprawna gramatycznie.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego