Językoznawca
  • W średniowieczu żyto w ciemnocie…
    8.12.2007
    8.12.2007
    Czy od czasownika żyć można utworzyć formę nieosobową?
  • wtedy i tylko wtedy
    27.12.2010
    27.12.2010
    Witam!
    Od razu pozwolę sobie przejść do rzeczy. W matematyce często używa się sformułowania wtedy i tylko wtedy. Powszechnie jednak zapisywane jest ono za pomocą skrótu wtw. Sam odruchowo stawiam po tym skrócie kropkę, lecz nie spotkałem, by ktokolwiek oprócz mnie tak czynił. Czy zatem owa kropka stać po takim skrócie powinna, czy też nie? Który wariant jest poprawny, wtw, czy wtw.? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam gorąco.
    Rafał Sankiewicz
  • Wulgaryzmy a cenzura

    31.10.2021
    31.10.2021

    Szanowni Państwo,

    jeśli w telewizyjnym programie informacyjnym przedstawiana jest wypowiedź jakiegoś manifestanta, który używa słowa „dupa”, to powinno być ono ocenzurowane, czy też nie zawsze jest to koniecznie? Czy inaczej byłoby z występem kabaretowym, w którym przedstawiano by utwór „Ballada o kasjerze” W. Młynarskiego? Czy wybitny wytwór kultury (np. kultowy film), w którym występują wulgaryzmy powinien być ocenzurowany, jeśli przedstawiany jest bardzo szerokiej, przypadkowej publiczności?

  • wulgaryzmy na lekcji języka polskiego
    30.11.2012
    30.11.2012
    Szanowni Państwo!
    Coraz bardziej przeraża mnie wulgaryzacja języka, zwłaszcza młodzieży. Nawet nauczyciele propagują wulgaryzmy podczas lekcji: pewna polonistka bez skrupułów używa przymiotnika, którego tu nie przywołam, a który stał się popularnym synonimem słów świetny, niezwykły, fajny; inna nauczycielka tłumaczy dzieciom zasady ortografii na przykładzie wulgaryzmów. Jak można walczyć z tym zjawiskiem? Czy w ogóle uważają je Państwo za niebezpieczne dla polszczyzny?
    Z poważaniem
    Licealista
  • Wyciek danych 

    4.10.2020
    4.10.2020

    Szanowni Państwo!

    Ktoś niepowołany włamał się na serwer, skopiował jakieś dane i je upublicznił lub sprzedał. Można powiedzieć, że je wykradł, bo uzyskał nieuprawniony dostęp do plików. U nas natomiast używa się jest na to nieprecyzyjnych określeń typu wyciek lub przeciek. Wyciekły dane – same sobie gdzieś wyciekły? I gdzie tak sobie pociekły? Co sądzą o tym poloniści?

    Z poważaniem – Meszuge

  • wykorzystywać
    21.06.2002
    21.06.2002
    Proszę o ustosunkowanie się do wyrazu wykorzystywać w funcji stosować do (np. „Tej odmiany wełny mineralnej nie opłaca sie wykorzystywać do tego celu ze względu na jej wysoką cenę”). Dawno temu na kursie redaktorskim spotkałam się z krytyczną oceną takiego wykorzystywania i zaleceniem polonisty, by zamiast tego używać m.in. wyrazu wyzyskać. Było to jednak prawie 30 lat temu i nie widzę, by to zalecenie się przyjęło. W tekstach technicznych, jakimi sie zajmuję, wolę od tego czasu stosować zamiast wykorzystywać. Czy słusznie?
  • wyliczenie
    24.04.2015
    24.04.2015
    Szanowni Językoznawcy!
    Czy poniższe zdanie jest interpunkcyjnie poprawne?
    Dalsze losy autorów tego dzieła: pana A, pana B i pana C są nadzwyczaj ciekawe.

    Chodzi mi o konstrukcję: dwukropek, wyliczanie po nim i dalszy ciąg zdania. Nie mam wątpliwości, jeśli po wyliczaniu następuje kropka (jak powyżej), przecinek czy średnik. Ale jakoś tak dziwnie, gdy po prostu leci dalszy ciąg zdania (zwłaszcza gdy wyliczanie jest długie).
    Pozdrawiam
    Anna
  • Wymowa samogłosek nosowych

    27.02.2024
    10.04.2017

    Szanowni naukowcy,

    od długiego czasu zastanawiam się, czy w wyrazach z literą ę w środku, np. będę, brzęk, kręcone, rębajło, wewnętrzny, należy wymawiać czyste [ę], czy może zmiękczone przez „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”.

    W sąsiedztwie jakich głosek należy wymówić: „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”?

    Jakiego podziału wymaga poprawna ich wymowa? em” czy jw.?

    Jakie słownikowe zasady określają poprawną wymowę, gdy mamy do czynienia z literą ę w środku wyrazu?


    Proszę o pomoc.

  • wymówić łatwiej
    26.06.2014
    26.06.2014
    W omówieniu niektórych procesów fonetycznych pojawia się informacja, że coś wymówić jest łatwiej. Czy językoznawcy dysponują jakimś kryterium, co się wymawia łatwiej?
    Wydawałoby się, że uczące się mówić dzieci przekręcają słowa do postaci łatwiejszej w wymowie. Spotkałem się ostatnio z dwoma niezależnymi przypadkami, gdy małe dzieci wymawiają [nitk] zamiast [nikt] (a jedno z nich mówi jeszcze [wiadutk]). Czy rzeczywiście -tk jest wymówić łatwiej niż -kt?
  • wyniknąć
    20.03.2011
    20.03.2011
    Szanowni Eksperci!
    Moje wątpliwości odnośnie zastosowania prawidłowej formy: znikło czy zniknęło zostały już rozwiane dzięki archiwum Poradni. W odpowiedzi na wspomniany problem językoznawca mówił o „innych czasownikach na -nąć, ale nie wszystkich”. Czy do „typowej” grupy na -nąć zalicza się także czasownik wyniknąć (wynikło/wyniknęło; tudzież wynikł/wyniknął)?
    Serdecznie pozdrawiam
    Artur Cywiński
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego